Na terenie UE mniej niż 0,2% upraw to rośliny genetycznie modyfikowane. Ich
łączny areał w 2008 roku wyniósł 108 000 ha, z czego 73% znajdowało się na
terytorium jednego kraju – Hiszpanii. Pozostałe kraje, w których
istnieją uprawy GMO to: Czechy, Portugalia, Niemcy, Słowacja, Rumunia i Polska
[2].
Jedyną odmianą genetycznie modyfikowanej rośliny, jaka może być uprawiana na terenie Unii Europejskiej, jest kukurydza o symbolu MON 810, produkowana przez firmę Monsanto.
Dopuszczono ją do uprawy decyzją z dnia 8 września 2004 roku. Decyzja ta zapadła pod
wpływem silnych nacisków Światowej Organizacji Handlu (WTO), traktującej jako priorytet zasadę wolnego handlu, de facto kwestionującej prawo krajów UE do wstrzymania importu GMO na ich rynki. Państwa członkowskie UE mogą jednak zakazać wysiewu i sprzedaży GMO, kiedy wejdą w posiadanie informacji o istnieniu zagrożenia dla środowiska lub zdrowia ludzi.
Według danych publikowanych przez branżę biotechnologiczną, uprawy genetycznie
modyfikowanej kukurydzy 0 MON 810 w Polsce zwiększyły się z ok. 300 ha w roku 2007 do 3000 w roku 2008
W roku 1997 firma Monsanto wprowadziła na rynek stworzoną przez siebie odmianę
genetycznie modyfikowanej kukurydzy o nazwie MON 810. Kod genetyczny tej rośliny został wyposażony w gen pochodzący od bakterii Bacillus thuringensis (Bt), który odpowiedzialny jest za produkcję białka Cry1Ab - substancji toksycznej dla owadów żerujących na kukurydzy, szczególnie omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis).
Badania nad uprawami GMO
Od momentu dopuszczenia komercyjnych upraw roślin genetycznie modyfikowanych,
prowadzone są na całym świecie badania nad oddziaływaniem tych odmian na inne organizmy żywe. Znaczna ich część skupia się na oddziaływaniu na środowisko kukurydzy MON 810. Na przestrzeni ostatnich lat, na całym świecie ukazały się setki publikacji naukowych dotyczących GMO kwestionujących bezpieczeństwo wprowadzania genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy do środowiska.
Badania te skupiały się wokół kilku głównych problemów:
1. Wytwarzane przez kukurydzę MON 810 toksyczne białko Cry1Ab zwalcza nie tylko omacnicę prosowiankę, ale także inne organizmy żywe, niebędące gatunkami celowymi tej modyfikacji.
Bakony i in. (2006) wskazują, iż kukurydza z genem Bt jest mniej chętnie wybierana jako
pokarm przez bezkręgowce glebowe. Kolejne publikacje (Bohn i in. 2007, Dively i in. 2004,
Fontes i in. 2002, Hilbeck i in. 1999, Hilbeck, Schmidt 2006, Schmidt i in. 2008) idą znacznie dalej dowodząc, iż kukurydza produkująca toksyczne białko powoduje wyższą śmiertelność wśród zwierząt – wioślarek Daphnia magna, motyli monarchów danaus plexippus i sówki bawełnówki egipskiej Spodoptera littoralis, złotooka drapieżnego Chrysoperla carnea, biedronki dwukropki Adalia bipunctata.
2. Szczególnie niepokojący jest wynik badania nad działaniem białka Cry1Ab na pszczoły miodne Apis mellifera, u których po spożyciu kukurydzy MON 810 upośledzeniu ulega zdolność orientacji i uczenia się (Ramirez-Romero i in. 2008). Oznacza to realne zagrożenie dla pszczelarstwa, wskutek wymierania całych rojów pszczół, w wyniku kontaktu z uprawami MON810.
3. Bohn i in. (2007) prowadząc badania na wioślarkach stwierdzili, iż białko Cry1Ab powodujewyższą śmiertelność tych organizmów, opóźnione dojrzewanie osobników, zaburzenia w proporcji ilości samic i samców oraz zmniejszoną płodność. Konkluzja ich pracy jest jednoznaczna – genetycznie modyfikowana kukurydza wykazuje efekt toksyczny dla tych zwierząt.
4. Prowadzono też badania dotyczące wpływu kukurydzy „Bt” na kręgowce, głównie szczury (Rattus sp.) i myszy (Mus musculus), a także kurczaki (Gallus gallus domesticus) Należą do nich publikowane w niniejszym dokumencie prace Ermakovej (2005), Ewena i Pusztaia (1999),Faresa 1998, Malatesty i in. (2002, 2003, 2005), Novotnego (2002), Pusztaia (2002), Seraliniego (2006) oraz Vecchio (2004). Duże znaczenie mają prace włoskiego zespołu badaczy z uniwersytetu w Urbino (Malatesta i in. 2002, 2003, 2005), który wykrył, że pod wpływem spożywania kukurydzy GMO przez myszy, komórki ich wątroby zmieniały kształt oraz odporność.
5. Inne zespoły naukowców stwierdziły, iż szczury spożywające karmę na bazie kukurydzy Bt wykazują wyższą śmiertelność, wskutek obecności toksycznego białka lub śladów pestycydu Roundup (Ermakova 2005). Inne prace (Fares 1998, Novotny 2002, Pusztai 2002, Vecchio 2004) wykazały wyższą śmiertelność myszy po spożyciu karmy GMO oraz występowanie w ich komórkach rozrodczych zmian zwyrodnieniowych. Ewen i Pusztai (1999) prowadząc badania na kurczakach stwierdzili, że karma oparta na genetycznie modyfikowanych, wzbogaconych w lecytynę ziemniakach, powoduje u tych zwierząt zaburzenia trawienne. Te niepokojące wyniki badań na ssakach sugerują możliwy negatywny wpływ roślin GMO, w tym kukurydzy MON 810, także na organizm człowieka.
6. Badania na ssakach doprowadziły naukowców do odkrycia, które dziesięć lat temu uważano za niemożliwe. W żołądkach zwierząt hodowlanych spożywających kukurydzę „Bt” jako paszę stwierdzono przepływ materiału genetycznego z komórek kukurydzy, do bakterii Escherichia coli obecnej w przewodach pokarmowych tych zwierząt (Duggan i in. 2003). Świadczy to możliwości przekazywania cech będących przedmiotem modyfikacji między zupełnie obcymi organizmami.
7. Oprócz bezpośredniego zagrożenia dla organizmów żywych, zebrane prace analizują
oddziaływanie upraw GMO na inne rodzaje upraw, a w konsekwencji – na rolnictwo. Jednym z opisywanych niebezpieczeństw jest tworzenie tzw., „superchwastów”, odpornych na herbicyd roundup, które powstają wskutek przeniesienia pyłku zawierającego zmieniony materiał genetyczny, z upraw GMO na naturalne (Chilcutt i Tabashnik 2003). czy selekcja odpornych na toksyne „Bt” owadów superowadów.
8. Wbrew deklaracjom przemysłu biotechnologicznego, że możliwe jest współistnienie upraw konwencjonalnych z genetycznie modyfikowanymi, w doświadczeniach rolników oraz wiele niezależnych doświadczeń w tym praca Pineyro-Nelsona i in. (2009) wskazuje jednoznacznie na fakt, iż transgeniczne rośliny rozprzestrzeniają się samoczynnie w środowisku, czyniąc nieskutecznymi wszelkie strefy buforowe. Ten prosty fakt naraża na niebezpieczeństwo skażenia każdą naturalną uprawę. Oznacza to też, że przy braku zakazu uprawy roślin mogą niedługo zostać skażone przez sztucznie wytworzone odmiany.
Wbrew pierwotnym założeniom uprawy GMO zwiększyły zużycie pestycydów i skażenie środowiska.
Istniejące zakazy wysiewu GMO
Powyższe argumenty skłoniły cześć państw Unii Europejskiej (Austrię, Francję, Grecję,
Luksemburg, Niemcy, Węgry) do wprowadzenia na ich terytoriach zakazu wysiewu i sprzedaży kukurydzy MON 810. Inne kraje (Belgia, Irlandia) przygotowują się do wydania podobnego zakazu na swoim terytorium. Wszystkie te zakazy wprowadzone zostały na podstawie tzw. Klauzuli Bezpieczeństwa, zawartej w artykule 23 Dyrektywy UE 2001/18 w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie [3].
Ponieważ MON 810 to jedyna odmiana dopuszczona na europejskim rynku, kraje te de facto zabezpieczyły swoje terytoria przed ekspansją GMO. Obowiązujące zakazy okazały się skuteczne - już kilka miesięcy po wydaniu we Francji rozporządzenia o jego wprowadzeniu,
firma Monsanto, producent kukurydzy MON 810, ogłosiła że na terenie tego kraju nie istnieje już żadna uprawa GMO. Tymczasem pierwotny areał obsiany tą odmianą wynosił 30 000 ha.
.
.
Rozwiązanie dla Polski
W Polsce wg raportu producentów kukurydzy w 2008 roku powierzchnia upraw MON 810 sięgnęła 3000 ha. Jest to spowodowane przez lukę prawną, gdyż mimo obowiązującego w naszym kraju zakazu handlu, nie wprowadzono zakazu wysiewu tej odmiany. Powoduje to, że polscy rolnicy mogą kupować genetycznie modyfikowaną kukurydzę za granicą (w Czechach lub Niemczech) i siać ją na swoich polach. Nie jest to zgodne z obowiązującą ustawą o GMO, z 2001 ale interpretacje tej ustawy są różne a Rząd RP nie podjął żadnych działań, aby zatrzymać ten nielegalny proces wysiewu MON810.
Ponieważ jedyną odmianą GMO uprawianą na terenie Unii jest kukurydza MON 810, należy wprowadzić natychmiastowy zakaz obrotu i wysiewu kukurydzy MON810 na terenie naszego kraju. Polska powinna wziąć przykład z tych krajów unijnych, które wprowadziły taki sam zakaz na swoich terenach, podpierając każdy z nich znanymi już publikacjami naukowymi.
[2] Commercial GM Crops in the EU in 2008. http://www.gmo-compass.org
[3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie i uchylająca dyrektywę Rady 90/220/EWG
Źródła: „Biała Księga GMO”, Greenpeace,
http://www.greenpeace.org/poland/wydarzenia/polska/biala-ksiega-gmo
www.gmo.icppc.pl
Jedyną odmianą genetycznie modyfikowanej rośliny, jaka może być uprawiana na terenie Unii Europejskiej, jest kukurydza o symbolu MON 810, produkowana przez firmę Monsanto.
Dopuszczono ją do uprawy decyzją z dnia 8 września 2004 roku. Decyzja ta zapadła pod
wpływem silnych nacisków Światowej Organizacji Handlu (WTO), traktującej jako priorytet zasadę wolnego handlu, de facto kwestionującej prawo krajów UE do wstrzymania importu GMO na ich rynki. Państwa członkowskie UE mogą jednak zakazać wysiewu i sprzedaży GMO, kiedy wejdą w posiadanie informacji o istnieniu zagrożenia dla środowiska lub zdrowia ludzi.
Według danych publikowanych przez branżę biotechnologiczną, uprawy genetycznie
modyfikowanej kukurydzy 0 MON 810 w Polsce zwiększyły się z ok. 300 ha w roku 2007 do 3000 w roku 2008
W roku 1997 firma Monsanto wprowadziła na rynek stworzoną przez siebie odmianę
genetycznie modyfikowanej kukurydzy o nazwie MON 810. Kod genetyczny tej rośliny został wyposażony w gen pochodzący od bakterii Bacillus thuringensis (Bt), który odpowiedzialny jest za produkcję białka Cry1Ab - substancji toksycznej dla owadów żerujących na kukurydzy, szczególnie omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis).
Badania nad uprawami GMO
Od momentu dopuszczenia komercyjnych upraw roślin genetycznie modyfikowanych,
prowadzone są na całym świecie badania nad oddziaływaniem tych odmian na inne organizmy żywe. Znaczna ich część skupia się na oddziaływaniu na środowisko kukurydzy MON 810. Na przestrzeni ostatnich lat, na całym świecie ukazały się setki publikacji naukowych dotyczących GMO kwestionujących bezpieczeństwo wprowadzania genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy do środowiska.
Badania te skupiały się wokół kilku głównych problemów:
1. Wytwarzane przez kukurydzę MON 810 toksyczne białko Cry1Ab zwalcza nie tylko omacnicę prosowiankę, ale także inne organizmy żywe, niebędące gatunkami celowymi tej modyfikacji.
Bakony i in. (2006) wskazują, iż kukurydza z genem Bt jest mniej chętnie wybierana jako
pokarm przez bezkręgowce glebowe. Kolejne publikacje (Bohn i in. 2007, Dively i in. 2004,
Fontes i in. 2002, Hilbeck i in. 1999, Hilbeck, Schmidt 2006, Schmidt i in. 2008) idą znacznie dalej dowodząc, iż kukurydza produkująca toksyczne białko powoduje wyższą śmiertelność wśród zwierząt – wioślarek Daphnia magna, motyli monarchów danaus plexippus i sówki bawełnówki egipskiej Spodoptera littoralis, złotooka drapieżnego Chrysoperla carnea, biedronki dwukropki Adalia bipunctata.
2. Szczególnie niepokojący jest wynik badania nad działaniem białka Cry1Ab na pszczoły miodne Apis mellifera, u których po spożyciu kukurydzy MON 810 upośledzeniu ulega zdolność orientacji i uczenia się (Ramirez-Romero i in. 2008). Oznacza to realne zagrożenie dla pszczelarstwa, wskutek wymierania całych rojów pszczół, w wyniku kontaktu z uprawami MON810.
3. Bohn i in. (2007) prowadząc badania na wioślarkach stwierdzili, iż białko Cry1Ab powodujewyższą śmiertelność tych organizmów, opóźnione dojrzewanie osobników, zaburzenia w proporcji ilości samic i samców oraz zmniejszoną płodność. Konkluzja ich pracy jest jednoznaczna – genetycznie modyfikowana kukurydza wykazuje efekt toksyczny dla tych zwierząt.
4. Prowadzono też badania dotyczące wpływu kukurydzy „Bt” na kręgowce, głównie szczury (Rattus sp.) i myszy (Mus musculus), a także kurczaki (Gallus gallus domesticus) Należą do nich publikowane w niniejszym dokumencie prace Ermakovej (2005), Ewena i Pusztaia (1999),Faresa 1998, Malatesty i in. (2002, 2003, 2005), Novotnego (2002), Pusztaia (2002), Seraliniego (2006) oraz Vecchio (2004). Duże znaczenie mają prace włoskiego zespołu badaczy z uniwersytetu w Urbino (Malatesta i in. 2002, 2003, 2005), który wykrył, że pod wpływem spożywania kukurydzy GMO przez myszy, komórki ich wątroby zmieniały kształt oraz odporność.
5. Inne zespoły naukowców stwierdziły, iż szczury spożywające karmę na bazie kukurydzy Bt wykazują wyższą śmiertelność, wskutek obecności toksycznego białka lub śladów pestycydu Roundup (Ermakova 2005). Inne prace (Fares 1998, Novotny 2002, Pusztai 2002, Vecchio 2004) wykazały wyższą śmiertelność myszy po spożyciu karmy GMO oraz występowanie w ich komórkach rozrodczych zmian zwyrodnieniowych. Ewen i Pusztai (1999) prowadząc badania na kurczakach stwierdzili, że karma oparta na genetycznie modyfikowanych, wzbogaconych w lecytynę ziemniakach, powoduje u tych zwierząt zaburzenia trawienne. Te niepokojące wyniki badań na ssakach sugerują możliwy negatywny wpływ roślin GMO, w tym kukurydzy MON 810, także na organizm człowieka.
6. Badania na ssakach doprowadziły naukowców do odkrycia, które dziesięć lat temu uważano za niemożliwe. W żołądkach zwierząt hodowlanych spożywających kukurydzę „Bt” jako paszę stwierdzono przepływ materiału genetycznego z komórek kukurydzy, do bakterii Escherichia coli obecnej w przewodach pokarmowych tych zwierząt (Duggan i in. 2003). Świadczy to możliwości przekazywania cech będących przedmiotem modyfikacji między zupełnie obcymi organizmami.
7. Oprócz bezpośredniego zagrożenia dla organizmów żywych, zebrane prace analizują
oddziaływanie upraw GMO na inne rodzaje upraw, a w konsekwencji – na rolnictwo. Jednym z opisywanych niebezpieczeństw jest tworzenie tzw., „superchwastów”, odpornych na herbicyd roundup, które powstają wskutek przeniesienia pyłku zawierającego zmieniony materiał genetyczny, z upraw GMO na naturalne (Chilcutt i Tabashnik 2003). czy selekcja odpornych na toksyne „Bt” owadów superowadów.
8. Wbrew deklaracjom przemysłu biotechnologicznego, że możliwe jest współistnienie upraw konwencjonalnych z genetycznie modyfikowanymi, w doświadczeniach rolników oraz wiele niezależnych doświadczeń w tym praca Pineyro-Nelsona i in. (2009) wskazuje jednoznacznie na fakt, iż transgeniczne rośliny rozprzestrzeniają się samoczynnie w środowisku, czyniąc nieskutecznymi wszelkie strefy buforowe. Ten prosty fakt naraża na niebezpieczeństwo skażenia każdą naturalną uprawę. Oznacza to też, że przy braku zakazu uprawy roślin mogą niedługo zostać skażone przez sztucznie wytworzone odmiany.
Wbrew pierwotnym założeniom uprawy GMO zwiększyły zużycie pestycydów i skażenie środowiska.
Istniejące zakazy wysiewu GMO
Powyższe argumenty skłoniły cześć państw Unii Europejskiej (Austrię, Francję, Grecję,
Luksemburg, Niemcy, Węgry) do wprowadzenia na ich terytoriach zakazu wysiewu i sprzedaży kukurydzy MON 810. Inne kraje (Belgia, Irlandia) przygotowują się do wydania podobnego zakazu na swoim terytorium. Wszystkie te zakazy wprowadzone zostały na podstawie tzw. Klauzuli Bezpieczeństwa, zawartej w artykule 23 Dyrektywy UE 2001/18 w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie [3].
Ponieważ MON 810 to jedyna odmiana dopuszczona na europejskim rynku, kraje te de facto zabezpieczyły swoje terytoria przed ekspansją GMO. Obowiązujące zakazy okazały się skuteczne - już kilka miesięcy po wydaniu we Francji rozporządzenia o jego wprowadzeniu,
firma Monsanto, producent kukurydzy MON 810, ogłosiła że na terenie tego kraju nie istnieje już żadna uprawa GMO. Tymczasem pierwotny areał obsiany tą odmianą wynosił 30 000 ha.
.
.
Rozwiązanie dla Polski
W Polsce wg raportu producentów kukurydzy w 2008 roku powierzchnia upraw MON 810 sięgnęła 3000 ha. Jest to spowodowane przez lukę prawną, gdyż mimo obowiązującego w naszym kraju zakazu handlu, nie wprowadzono zakazu wysiewu tej odmiany. Powoduje to, że polscy rolnicy mogą kupować genetycznie modyfikowaną kukurydzę za granicą (w Czechach lub Niemczech) i siać ją na swoich polach. Nie jest to zgodne z obowiązującą ustawą o GMO, z 2001 ale interpretacje tej ustawy są różne a Rząd RP nie podjął żadnych działań, aby zatrzymać ten nielegalny proces wysiewu MON810.
Ponieważ jedyną odmianą GMO uprawianą na terenie Unii jest kukurydza MON 810, należy wprowadzić natychmiastowy zakaz obrotu i wysiewu kukurydzy MON810 na terenie naszego kraju. Polska powinna wziąć przykład z tych krajów unijnych, które wprowadziły taki sam zakaz na swoich terenach, podpierając każdy z nich znanymi już publikacjami naukowymi.
[2] Commercial GM Crops in the EU in 2008. http://www.gmo-compass.org
[3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie i uchylająca dyrektywę Rady 90/220/EWG
Źródła: „Biała Księga GMO”, Greenpeace,
http://www.greenpeace.org/poland/wydarzenia/polska/biala-ksiega-gmo
www.gmo.icppc.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz