Komentarz do lekcji szkoły sobotniej pastora Janka Polloka

Czekaj na Pana

Felieton do Szkoły Sobotniej na 30 marca 2024

Główna myśl: Oczekiwanie w Biblii posiada zawsze aktywny, a nie bierny charakter. Aktywne oczekiwanie może zawierać zarówno ciszę jak i dźwięk, bezruch jak i aktywność. Mimo że czekanie jest ukazane przede wszystkim jako czynność ludzka, Bóg również czeka.

Historie często przybierają formę łuku. W historii zawarte jest napięcie. Historia nas wciąga, ponieważ w trakcie rozwijania się każdej historii widzimy cząstkę siebie i tego, co to znaczy być człowiekiem. Kiedy myślisz o historiach, które miały wielki wpływ na Twoje życie, czy zauważasz w nich miejsce na czekanie? Dlaczego czekanie jest ważne?

Z pewnością znamy wiele historii w który czekanie odgrywa ważną rolę. Kiedy kobieta zajdzie w ciążę, oczekuje na urodzenie dziecka. Kiedy na świat przychodzi dziecko, nagle zaczyna się zupełnie nowy czas. W tym momencie wszystko zmienia się w naszym życiu. Jezus wykorzystał metaforę narodzin dziecka jako ilustrację oczekiwania na Jego przyjście.

Warto jednak zwrócić uwagę na cień, który czai się w idei czekania. W tym tygodniu mówiliśmy o pozytywnych aspektach czekania, które są bardzo ważne w rozwijaniu naszej dojrzałości, której potrzebujemy, gdy zastanawiamy się nad granicami dobra i zła, gdy myślimy o sobie oraz o błędach innych ludzi, którzy nas otaczają. W jednym z naszych felietonów wspominaliśmy o Szczepanie. Co się dzieje, gdy nasza wierność doprowadza nas do cierpienia i żałoby, kiedy oczekiwanie nie przynosi rezultatu, jakiego się spodziewamy? Warto pamiętać, że w naszym oczekiwaniu musi być miejsce na beznadziejność, że sytuacja nie zawsze rozwija się tak jakbyśmy się tego spodziewali. Bardzo piękne jest pokładanie wiary w Bogu, ale w życiu nie zawsze wszystko układa się tak jakbyśmy tego pragnęli. Dlatego zastanawiam się jak sobie poradzić z tym „cieniem” który pojawia się wtedy, gdy oczekujemy?

Lubimy cytować tekst z Jeremiasza 29,11 „Albowiem ja wiem, jakie myśli mam o was - mówi Pan - myśli o pokoju, a nie o niedoli, aby zgotować wam przyszłość i natchnąć nadzieją.” Mówimy wtedy, „Nie przejmuj się, wszystko będzie dobrze! Pan Bóg ma plan dla ciebie!” Istnieje jednak wewnętrzny dyskomfort związany z myślą, że możemy nie dożyć, aby to na co czekamy urzeczywistniło się w naszym życiu.

Jedno z hebrajskich słów, które tłumaczymy jako „czekać”, oznacza także „mieć nadzieję”. Na czym polega wzajemna zależności między nadzieją i oczekiwaniem? Warto zwrócić uwagę na kilka przykładów.

Psalm 131,3 (hebrajskie słowo yḥl)

„Izraelu! Oczekuj Pana Teraz i na wieki!” (BW)

„Izraelu, złóż w Panu nadzieję odtąd i aż na wieki!” (BT)

„Miej nadzieję w Panu, o Izraelu! Odtąd aż na wieki! (BG)

Psalm 27,14 (hebrajskie słowo qwh)

„Miej nadzieję w Panu!

Bądź mężny i niech serce twoje będzie niezłomne!

Miej nadzieję w Panu!” (BW)

„Ufaj Panu,

bądź mężny, niech się twe serce umocni,

ufaj Panu!” (BT)

„Oczekujże Pana,

Zmacniaj się, a on utwierdzi serce twoje;

Oczekuj Pana.” (BG)

W jaki sposób nadzieja i oczekiwanie są ze sobą powiązane? Jak doświadczenie oczekiwania wpisuje się w proces budowania relacji z Bogiem?

Możemy mówić o otwartości co do różnych możliwości, które mogą się wydarzyć w danym momencie. To powoduje, że nie czujemy się dobrze w sytuacjach, gdy nie potrafimy przewidzieć co przyniesie nam życie. W pewnym sensie trzeba poddać się niepewności, a jednocześnie żyć małymi rzeczami i nie wpadać w spiralę przypuszczeń co może się stać w życiu. Warto skupić się na tym jednym dniu, który w danym momencie przeżywamy, a nie na następnym. Moim zdaniem to właśnie chciał przekazać Jeremiasz – skupiaj się na swoim życiu, takim, jakie jest teraz.

Pomyślmy o historii pierwszego cudu, którego dokonał Jezus w czasie uczty weselnej w Kanie. Maria miała w sobie coś, czego Jezus, jak sądzę, pragnął, aby wszyscy uczniowie mieli, a mianowicie: tę antycypację tego, co Bóg może zrobić, nawet w zupełnie przyziemnych sprawach życia. Maria była osobą, która miała wrażliwość na problemy życia, potrafiła przewidywać i równocześnie odsunąć się. Jakie znaczenie może mieć jej przykład dla naszych doświadczeń w dzisiejszym świecie? To prawda, że jest czas na czekanie i nadzieję, ale jest także czas na działanie i powiedzenie „Trzeba z tym coś zrobić właśnie teraz!”

Autorka naszego podręcznika wykorzystuje elementy z kolekcji psalmów pielgrzymkowych (Ps 120-134), aby zwrócić uwagę na znaczenie oczekiwania w naszym indywidualnym i zbiorowym chodzeniu z Bogiem. Psalmy 126 i 131 zawierają bogatą metaforykę, która pomaga nam zrozumieć różne aspekty naszych relacji z Bogiem. Jakie metafory dominują w tych poematach? W jaki sposób mogą one pogłębić nasze zrozumienie nadziei i oczekiwania? Która z nich wydaje się być najbardziej przekonująca?

Psalm 126

Gdy Pan wywiódł z niewoli uprowadzonych z Syjonu, Byliśmy jak we śnie.

² Wtedy usta nasze były pełne śmiechu, A język nasz radości, Wtedy mówiono wśród narodów: Pan dokonał z nimi wielkich rzeczy,

³ Wielkich rzeczy dokonał Pan z nami, Przeto byliśmy weseli.

⁴ Odmień, Panie, losy nasze Jak strumienie w ziemi południowej.

⁵ Ci, którzy siali ze łzami, Niech zbierają z radością!

⁶ Kto wychodzi z płaczem, niosąc ziarno siewne, Będzie wracał z radością, niosąc snopy swoje.

Psalm 131

Panie, nie wywyższa się serce moje I nie wynoszą się oczy moje; Ani nie chodzi mi o rzeczy zbyt wielkie I zbyt cudowne dla mnie.

² Zaiste, uciszyłem i uspokoiłem mą duszę; Jak dziecię odstawione od piersi u swej matki, Tak we mnie spokojna jest dusza moja.

³ Izraelu! Oczekuj Pana Teraz i na wieki!

Autorka naszego podręcznika cytuje Mt 18,1-3, gdzie została opisana historia w której Jezus postawił wśród swoich uczniów dziecko i wyjaśnił, że kluczem który umożliwia wejście do Bożego królestwa jest stanie się jak małe dziecko. To prawda, że jako dzieci nie jesteśmy pełnią tego, czym pewnego dnia będziemy, mimo to jesteśmy doskonali w naszym byciu dzieckiem. Jesteśmy dokładnie tam, gdzie powinniśmy być.

Jakie aspekty dzieciństwa mogą być pouczające, gdy próbujemy znaleźć analogie dotyczących miejsca nadziei i oczekiwania w naszym życiu wiary?

Pierwszą rzeczą, na którą zwróciłem uwagę, gdy zobaczyłem tę historie, było to, że dzieci nie są cierpliwe. Dzieci nie lubią czekać lub czekają w zupełnie inny sposób niż my. Dziecko nie jest więc przykładem na to, by cierpliwie czekać. To, co dziecko może zrobić w danej chwili to zaufać tej dłoni, którą trzyma i powiedzieć: „Ta ręka jest tutaj, więc mogę postawić krok i potem zrobić następny.” Jednak to, czego możemy nauczyć się od dzieci to „zależność” i „otwartość”.

Właśnie przez takie chwile w życiu prowadzę nas psalmy. Pomagają nam one zrozumieć, że można nie tylko znaleźć sens i znaczenie w „tu i teraz” mimo że to co przeżywamy jest często beznadziejne. Psalmy pokazują nam, że jest coś więcej, że jest coś poza „tu i teraz”.

DO PRZEMYŚLENIA

Dlaczego tak wiele tekstów biblijnych wzywa lud Boży do czekania (Ps 27,14; 37,7.9. 34; 39:8; 40:2; 69:7; Ga 5,5; Rz 8,19.25. W BW w większości przypadków hebrajskie słowo yḥl jest przetłumaczone jako „mieć nadzieję”.)? Zdaniem niektórych komentatorów biblijnych w ST ludowi Bożemu nakazano „czekać na Pana” aż czterdzieści trzy razy.

Psalm 131.

Czego ten psalm uczy nas na temat naszych relacji z Bogiem? Czekanie oznacza uznanie, że nie posiadamy nad czymś kontroli. To nie ja rozdaję karty. Wyznaczanie czasu nie zależy ode mnie. W naszej kulturze istnieje bezpośrednia zależność między statusem a oczekiwaniem. Im wyższy status ktoś posiada, tym mniej musi czekać. Czekanie przypomina nam, że to nie my rządzimy. Nasz Bóg jest Stwórcą, gdy czekamy na niego On sam coś w nas robi. To, co Bóg czyni w nas, gdy czekamy, jest równie ważne jak to, na co czekamy. Oczekiwanie jest częścią procesu stawania się tym, kim Bóg chce, abyśmy byli. Czekanie na Pana wymaga cierpliwego zaufania, że Bóg wie, co robi. Dlaczego ludzie śpiewają o nieszczęściach? Dlaczego ważne jest, abyśmy pamiętali o naturze ucisku w życiu chrześcijańskim? Czego Psalm 129 uczy nas na temat charakteru Boga? W jaki sposób ten Psalm uczy nas na temat dumy i pokory? Czego możemy nauczyć się z tego Psalmu na temat zadowolenia i odpoczywania w Bogu?

Psalm 126.

Co dodaje sił i nadziei ludowi Bożemu? W jaki sposób czas siewu i żniwa przypominają nam o rzeczywistości starego świata: siew w smutku i strachu oraz nowego świata: żniwo w radości i triumfie? Jaki jest związek pomiędzy duchową radością a duchową odnową. W jaki sposób Psalm 126 poucza nas o dążeniu do duchowej odnowy? Jak często powinniśmy się modlić, aby Pan „zrobił to ponownie” (przyniósł odnowienie) w twoim życiu i życiu twojego kościoła?

Psalm 92.

W jaki sposób dzień Szabatu podkreśla błogosławieństwa oczekiwania? W jaki sposób możemy dziękować Panu za starość, zamiast na nią narzekać (Ps 92:14-16)? W jaki sposób czas odpoczynku pomaga nam zastanowić się nad dziełem Boga w naszym życiu? Dlaczego Szabat jest ważny nie tylko dla naszego ciała, ale także dla naszej wiary i życia duchowego? Jakie są kluczowe momenty w twoim życiu, w których dostrzegłeś wierność, dobroć i miłość Boga? Jak możesz praktycznie rejestrować i pamiętać o Bożym dziele w swoim życiu? W jaki sposób możesz połączyć oddawanie chwały Bogu, z czasem który z Nim przeżywasz? W jaki sposób można znaleźć radość i skarb w Bogu? W jakich okolicznościach czujemy się zniechęceni lub przygnębieni? W jaki sposób wersety 12–15 przedstawiają obraz tego, co ma ostatecznie być udziałem ludzi, którzy pragną Bożej sprawiedliwości? W jaki sposób możemy dodawać sobie nawzajem otuchy, gdy jesteśmy pogrążeni w rozpaczy i bólu? W jaki sposób możemy dzielić się tym co się wydarzyło i tym co się wydarzy w przyszłości, gdy jesteśmy pogrążeni w udręce?

Psalm 27

Czy kiedykolwiek czułe/aś, że Twój świat się rozpada? Jeśli tak, jak zareagowałeś/aś? Jak Bóg do ciebie przemówił w tym czasie? Dlaczego cierpienie nie jest oznaką tego, że Bóg opuścił swój lud? W jaki sposób charakter Boga i dzieło Chrystusa mogą pomóc ci odpowiedzieć na to pytanie? Czy chcesz i jesteś gotowy cierpieć jako chrześcijanin? Dlaczego lub dlaczego nie? Jakie kroki możesz podjąć, aby w sercu przygotować się na trudności? Jaki jest cel życia chrześcijańskiego? Jak ten cel kształtuje sposób, w jaki postrzegasz cierpienie? Czy hymny i pieśni są częścią twojego codziennego czasu z Panem? W jaki sposób możesz częściej włączać hymny i pieśni do swojego życia? W jaki sposób obecność Boga błogosławi Jego lud? Czy chcesz się dzisiaj pomodlić: „Panie, pójdę z Tobą wszędzie, bez względu na cenę”? Czy masz jakieś obawy przed odmawianiem tego rodzaju modlitwy?

Przygotował Jan Pollok

Komentarz do lekcji szkoły sobotniej pastora Janka Polloka

Nabożeństwo, które nigdy się nie skończy

Felieton do Szkoły Sobotniej na 23 marca 2024

Główna myśl: W księdze Psalmów wielbienie Boga jest głównym tematem wszystkich poematów. Nabożeństwo ma podstawowe znaczenie w życiu ludu Bożego, zarówno indywidualnie, jak i we wspólnocie.

Co to znaczy błogosławić Boga? Co to znaczy otrzymać błogosławieństwo?

Pierwsza wzmianka na temat błogosławieństwa w Biblii pojawia się już w pierwszym rozdziale księgi Rodzaju, gdzie Bóg błogosławi przyrodę - stworzenia, które powołują do życia inne stworzenia, zwierzęta i ludzi. Na końcu rozdziału pierwszego dowiadujemy się, że Bóg błogosławi dzień siódmy. W pierwszych dwóch błogosławieństwach Bóg mówi o byciu płodnym i rozmnażaniu się. Jednak w przypadku siódmego dnia nie ma słów. To jest fascynujące. Nie ma słów, ale mimo to jest błogosławieństwo. Bóg błogosławi swoją obecnością.

W Nowym Testamencie pierwszą wielką mową Jezusa było tzw. Kazanie na Górze, które jest między innymi na temat błogosławieństwa. Błogosławione są osoby, które posiadają szczególną charakterystykę. W tamtych czasach ludzie zakładali, że jeśli Bóg błogosławi, to dana osoba posiada dobra materialne, ma zdrowie, ma pieniądze. Jezus radykalnie zmienia tę koncepcję. Błogosławieństwo jest dla tych którzy są, ubodzy, którzy się smucą, którzy są cisi i korzy łakną, są miłosierni, czystego serca, czynią pokój i cierpią z powodu prześladowania. Błogosławieństwo polega na otrzymaniu Bożej łaski w postaci uzdolnienia do wykonania czegoś, płodności, zdobycia majętności etc. Błogosławieństwo to twórcze działanie Boga na rzecz stworzonego świata oraz Szabatu.

Arnold Brougham w swojej książce na temat Psalmów napisał: „Wielbienie jest obowiązkiem w rozkoszy, najwyższym powołaniem ludzkiej wspólnoty. Nasze wielbienie jest odpowiedzią na Bożą moc i miłosierdzie. Nic więcej nie można powiedzieć Bogu, nic więcej nie można Bogu dodać. Niemniej jednak do Boga trzeba się zwrócić i ponieważ jest to ludzkie przedsięwzięcie, oddawanie chwały zakłada złamanie, człowieczeństwo, stworzoność, niespójność, nieszczerość. Oddawanie chwały nie jest czyste, nie jest bezbłędne, nie ma formuły. Jest odpowiedzią.”

Wróćmy jednak do naszych psalmów. W poezji hebrajskiej powtórzenie tej samej frazy na początku i na końcu psalmu nazywa się inkluzją. Jest to zabieg literacki, który jak klamra spina w jedną całość dany psalm. Na przykład Psalm 8 zaczyna się i kończy słowami: „Panie, władco nasz, jak wspaniałe jest imię twoje na całej ziemi!”. Psalm 104, podobnie jak Psalm 103, zaczyna się i kończy słowami: „Błogosław, duszo moja, Panu”. Hebrajskie słowo brk, oznacza „błogosławić” lub „chwalić”. Słowo to występuje najczęściej w księdze Rodzaju oraz w Psalmach.

W kontekście narracji przedstawionych w księdze Rodzaju, a także analizując poezję, taką jak Psalm 104, jakie są powiązania pomiędzy oddawaniem chwały i błogosławieństwem? W jaki sposób te pojęcia nakładają się na siebie? W jaki sposób narracje i utwory poetyckie w Biblii hebrajskiej pogłębiają nasze zrozumienie tych dwóch pojęć?

W księdze Powtórzonego Prawa możemy odnaleźć różne przykłady znaczenia słowa „vd” takie jak: „pracować, służyć, oddawać cześć”. Słowo to występuje w księdze Powtórzonego Prawa częściej niż w jakiejkolwiek innej księdze Biblii. Formę rzeczownikową można przetłumaczyć jako „sługa” lub „niewolnik”.

Pwt 6:13

„Będziesz przejęty czcią dla Pana, twojego Boga, i jemu będziesz służył, i na imię jego przysięgał.”(BW)

„Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał.” (BT)

Psalm 134

¹ Oto błogosławcie Pana, wszyscy słudzy Pańscy, którzy trwacie nocami w domu Pańskim.

² Wznieście ręce wasze ku Miejscu Świętemu i błogosławcie Pana!

³ Niechaj cię Pan błogosławi z Syjonu, Ten, który uczynił niebo i ziemię!

W jaki sposób nakładanie się znaczenia słowa „służba” i „wielbienie” pomaga zrozumieć czym jest nabożeństwo lub oddawanie czci i jakie ma ono miejsce w życiu wiary?

Eugene Peterson w książce na temat uczniostwa, która jest w dużym stopniu zbudowana na analizie psalmów pielgrzymkowych napisał: „Nabożeństwo jest aktem, który rozwija uczucia wobec Boga, ale nie jest uczuciem do Boga, które jest wyrażone w akcie nabożeństwa” (A Long Obedience In the Same Direction, p. 54). Eugene Peterson zwraca uwagę, że nabożeństwo, łącznie z modleniem się Psalmami, nie jest końcem, ale raczej punktem wyjścia. „Nabożeństwo nie zaspokaja naszego głodu Boga, ale raczej zaostrza nasz apetyt.” ((A Long Obedience p. 56).

Czy twoim zdaniem nabożeństwo jest rzeczywiście początkiem lub platformą startową do tego, co będzie się działo dalej? Jeśli tak to jak?

Najczęściej powtarzanym zwrotem w księdze Psalmów jest wyrażenie „Chwalcie Pana!” W języku hebrajskim jest to słowo hll które jest nam znane jako halleluja i które powstało z połączenia hll (2 osoba l.mn. trym rozkazujący - chwalcie) ze słowem Jahwe – jah. Na czym polega oddawanie chwały? Jaką rolę odgrywa oddawanie chwały w nabożeństwie zarówno indywidualnym jak i zborowym?

Nabożeństwo polega na świadomym zwróceniu się do Boga i dostrzeżeniu całej wielkości, dobroci i chwały, która do Niego należy. Nabożeństwo oznacza oddanie Bogu miejsca, które tylko do Niego należy. Każdy czci kogoś lub coś. Czy nasze nabożeństwo unosi nas czy sprowadza w dół?

Podstawowym obowiązkiem wszystkich stworzonych istot jest oddawanie czci. Wszystko inne wynika z naszego nabożeństwa i z naszego postrzegania Boga. Ewangelizacja jest wynikiem nabożeństwa. Kościół nie istnieje dla samego siebie ani po to, by narzucać coś innym, ale po to, aby tworzyć społeczność ludzi połączonych w nabożeństwie. Jak możemy urzeczywistnić to w naszym życiu i we wspólnotach, w których żyjemy?

DO PRZEMYŚLENIA

Psalm 15.

Czy łakniesz i pragniesz sprawiedliwości, tak jak Dawid w Psalmie 15:1? Chociaż wersety 2–5 nie zostały nam dane po to abyśmy wykazali się perfekcyjnym charakterem to jednak wskazują nam na charakter Chrystusa, do naśladowania którego zostaliśmy wezwani. W jaki sposób Pan może objawić te obszary twojego życia, w których możesz pielęgnować grzech? Na przykład, patrząc na werset 3, czy masz tendencję do oczerniania lub obrażania kogoś innego? Co można z tym zrobić? Czy prawdy wyrażone w Psalmie 15 mogą pomóc lepiej zrozumieć ewangelię?

Kim są ludzie godni oddawania czci w obecności Boga? W części na wtorek autorka lekcji napisała: „Świątynia była miejscem świętym i wszystko, co się w niej znajdowało, łącznie z kapłanami, było poświęcone. Dlatego świętość jest obowiązkowym wymogiem przebywania w Bożej obecności. Świętość Izraela miała być wszechstronna, łączyć nabożeństwo z etyką i być praktykowana we wszystkich aspektach życia.” Jeśli Psalm 15 i 24 zachęcają nas do myślenia o świętości, która jest wymagana, aby wejść do Bożej świątyni, w jaki sposób możemy ją osiągnąć? Czy jest to przypadek paragrafu 22, (https://pl.wikipedia.org/wiki/Paragraf_22) w którym rozwiązanie problemu jest niemożliwe, ponieważ jest ono jednocześnie przyczyną problemu?

Psalm 101

Kiedy psalmista mówi o „wiernej miłości” Boga, jakie dzieła Boga ma na myśli? Gdzie w Nowym Testamencie i w swoim życiu widzisz dowody wiernej miłości Boga? Ten Psalm uczy nas, że mądre życie polega na „zdrowej” przejrzystości. Na czym polega „zdrowa” przejrzystość? Na czym polega „niezdrowa” przejrzystość? Na czym polega różnica w stwierdzeniu, że modlitwa jest „pilna” lub jest „ważna”? Czym różnią się te dwa określenia? Czy kiedykolwiek oceniałeś osoby, które są Ci bliskie? W którym momencie Twoja rozmowa staje się plotką? Co możesz zrobić w takich chwilach, aby wprowadzić prawdę ewangelii do takich rozmów? Jakie działania mogą być akceptowane kulturowo, nawet w kościele, ale są dowodem „aroganckiego serca”? Czy chrześcijanie powinni przebywać w towarzystwie niewierzących, którzy grzeszą w sposób opisany w tym psalmie? Dlaczego lub dlaczego nie?

Psalm 96

Śpiewanie (96, 1-2), zwiastowanie (96,2-3), przynoszenie darów (96,8) oraz głoszenie dobroci i wielkości Boga (96,3-4) nie są oddzielnymi czynnościami, ale są różnymi formami wyrażania uwielbienia. Psalm 96 zwraca jednak uwagę na nie tak oczywisty aspekt kultu, jakim jest wymiar ewangelizacyjny w głoszeniu Królestwa Pańskiego innym narodom (w. 2, 3, 10). Bóg, który w końcu przyjdzie, aby wszystko naprawić, ma być czczony przez całą ziemię.

W Biblii znajduje się wiele przykazań które zalecają śpiewanie. W jaki sposób odpowiadasz na te wezwania zarówno w życiu osobistym, jak i w życiu lokalnego kościoła? W jaki sposób możemy okazywać wśród narodów pragnienie ogłaszania Bożej chwały? Jak to wygląda praktycznie w Twoim życiu? W twoim lokalnym kościele? Jaka jest relacja pomiędzy radością i zaangażowaniem w misję? Co się stanie, gdy chrześcijanin będzie kierował się bardziej obowiązkiem niż rozkoszą w realizowaniu misji? Jakie bezwartościowe bożki kuszą cię najbardziej? Kiedy odwracasz wzrok od Jezusa, gdzie jesteś najbardziej skłonny pokładać swoją nadzieję? Jak możesz walczyć z tą pokusą? W jaki sposób starasz się zdobyć większą wiedzę o Bogu? Jakie dyscypliny duchowe (modlitwa, czytanie Biblii, zaangażowanie w działalność lokalnego kościoła, praca ewangelizacyjna) odgrywają rolę w tym, jak postrzegamy Boga i jak żyjemy?

Co to znaczy „śpiewać Panu pieśń nową” (Ps 96 i Ps 98)? Śpiewanie Panu nowej pieśni jest częstym motywem, który pojawia się w Psalmach (33,3; 40,4; 96,1; 98,1; 144,9 i 149,1). Jakie jest znaczenie i powód powstania tej „nowej pieśni”? W jaki sposób metafora „nowej pieśni” została podjęta w Iz 42,10–12, Ap 5,9 oraz Ap 14:3? Dlaczego nikt oprócz 144 000 nie może nauczyć się „nowej pieśni”? Czy chodzi o tekst, melodię, czy o coś innego? Nasze nabożeństwo posiada wymiar zarówno zbiorowy, jak i indywidualny. W jaki sposób możemy się upewnić, że potrafimy to rozróżnić, ale nie rozdzielać?

Psalm 134.

Czego Psalm 134 uczy nas na temat oddawania czci Bogu? Dlaczego ten psalm jest tak krótki? Uczestnicy nabożeństwa zostali ukazani są jako „podnoszący ręce w stronę świątyni”. Jakie to ma znaczenie (por. 1 Tm 2,8 „aby … się modlili na każdym miejscu, wznosząc czyste ręce, bez gniewu i bez swarów”)? Świątynia funkcjonowała w świecie starożytnym jako mikrokosmos – mały obraz świata. Takie wyobrażenie miało sens w ramach monoteizmu starożytnego Izraela zbudowanego na koncepcji stworzenia i przymierza. Umieszczenie fizycznej świątyni w centrum nabożeństwa wydaje się nie mieć większego sensu w post-oświeceniowym myśleniu.

Psalm 40,7; 50,7-23; 51,18-21.

W jaki sposób poeci potępiali niewłaściwe praktyki oddawania czci Bogu? Jeżeli Bóg nie ma upodobania w ofiarach, dlaczego polecił je składać w księdze Wyjścia 20,24? W jaki sposób uniknąć pułapki polegającej na myśleniu, że wystarczy jedynie znać prawdę i praktykować właściwe rytuały?

Przygotował Jan Pollok

Komentarz do lekcji szkoły sobotniej pastora Janka Polloka

 

Tęsknota za Bogiem na Syjonie

Felieton do Szkoły Sobotniej na 16 marca 2024

Główna myśl: Dla wielu pisarzy biblijnych góra Syjon, czyli Jerozolima, była miejscem, w którym mieszkał Bóg i z którego błogosławił swój lud.

Jakie miejsce dla Ciebie lub Twoich bliskich łączy się z duchowymi przeżyciami lub wspomnieniami szczególnych kontaktów z Bogiem?

Bardzo często, gdy wybieramy się w podróż do sławnego miejsca próbujemy zbudować w naszej wyobraźnie obraz tego miejsca. Niestety bardzo często, gdy przejeżdżamy na miejsce jesteśmy rozczarowani, ponieważ okazuje się, że nasz obraz był wyidealizowany. Słuchałem ostatnio wykładu profesora Michała Hellera, który opowiadał o swojej wizycie na Akropolu w Atenach. Opowiadał jak wyobrażał sobie, że kamienie, po których chodził mają kilkutysięczną historię i wyobrażał sobie, że po niech musiał stąpać Arystoteles i Platon. Ten romantyczny obraz został zrujnowany przez przewodnika, który brutalnie oznajmił, że co miesiąc ciężarówka przywozi żwir i kamienie, które są wysypywane na ścieżkach, ponieważ turyści wynoszą je jako pamiątki. Konfrontacja z rzeczywistością nie zawsze jest pozytywna.

W tym tygodniu zajmowaliśmy się tzw. psalmami pielgrzymkowymi (120-134). Pieśni pielgrzymek były miniaturowym śpiewnikiem - „śpiewnikiem pielgrzymów” używanym podczas podróży do Jerozolimy. Prawdopodobnie powstały w różnym czasie i później zebrano je w jeden zbiór.

Chrześcijanie utożsamiają się z pielgrzymkowym charakterem życia. Autor Listu do Hebrajczyków napisał: „Albowiem nie mamy tu miasta trwałego, ale tego przyszłego szukamy.” (Hbr 13,14). W swojej książce ona temat psalmów pielgrzymkowych zatytułowanej A Long Obedience in the Same Direction, Eugene Peterson zwraca uwagę na znaczenie pielgrzymkowych obrazów: „Istnieją dwa biblijne określenia dla ludzi wiary, które są niezwykle przydatne: uczeń i pielgrzym” (17). To pierwsze określenie wyraża naszą uczniowską relację z Jezusem, drugie zaś podkreśla „niezadomowiony” charakter naszej wiary, gdzie Abraham funkcjonuje jako nasz „archetyp” (Hbr 11,8–11), a Jezus wskazuje nam drogę do domu (Jn 14,5–6).

Co więcej jako pielgrzymi, powinniśmy czynić postępy w naszym duchowym dojrzewaniu, wzrastając w naszym życiu „w stronę Boga”. Wzrost ten następuje, gdy nasze serca wznoszą się w regularnym uwielbianiu i modlitwie do naszego Stwórcy i Odkupiciela. Pieśni pielgrzymek pomagają nam w procesie wzrostu.

Jednym z powodów, dla których potrzebujemy całej księgi Psalmów, jest wzmocnienie naszego życia wewnętrznego. Dietrich Bonhoeffer tak komentował duchową wartość Psalmów, nawiązując do słów Lutra: „Ktokolwiek zaczął poważnie i regularnie modlić się słowami Psalmów, wkrótce odłoży inne małe nabożne modlitwy i powie: „Ach, nie ma w nich soku, siły, pasji i ognia, które znajduję w Psałterzu. Są zbyt zimne i zbyt twarde.” (Luter). (Bonhoeffer, Psalmy, 25) Bonhoeffer kontynuuje swoje rozumowania na temat powrotu Kościoła do „biblijnego modlitewnika” i mówi: „W starożytnym kościele nie było niczym niezwykłym uczyć się na pamięć „całego Dawida”. W jednym z kościołów wschodnich był to warunek konieczny sprawowania urzędu duszpasterskiego. Ojciec kościoła, św. Hieronim, opowiada, że za jego czasów słyszano psalmy śpiewane na polach i w ogrodach. Psałterz przeniknął życie wczesnego chrześcijaństwa. Jednak ważniejszy od tego wszystkiego jest fakt, że Jezus umarł na krzyżu z Psałterzem na ustach. Ilekroć porzuca się Psałterz, z Kościoła chrześcijańskiego znika niezrównany skarb. Wraz z jego odzyskaniem powraca nadspodziewana moc. (tamże, 26)

Psalmy pielgrzymkowe wyrażały tęsknotę za miejscem oraz radość wspólnego pielgrzymowania. Poeta opisywał w nich podróż. Ciekawy jest fakt, że wiele historii opisanych w Biblii hebrajskiej opowiada przede wszystkim o podróżach ludzi, którzy nie przebywają na jednym miejscu, ale przechodzą z jednego miejsca na inne. Historia Abrahama jest tak interesująca, ponieważ musiał on podróżować z miejsca na miejsce. Jego historia nie działa się w jednym miejscu, ale łączyła się z wieloma miejscami. Było to doświadczenie życia, które trwa; życia, które nie dzieje się w jednym miejscu, życia, które ma wzloty i upadki. Dlatego jego historia jest ciekawa. Gdyby Abraham przybył bezpośrednio do Ziemi Obiecanej, nie mielibyśmy o nim aż tylu rozdziałów. Podobnie psalmy opowiadają o podróżach, które wypełnione były pragnieniami i tęsknotą za zakończeniem tego podróżniczego doświadczenia. Ale czy taki czas nadszedł? Niestety nie!

Prorok Malachiasz napisał „Oto Ja posyłam mojego anioła, aby mi przygotował drogę przede mną. Potem nagle przyjdzie do swej świątyni Pan, którego oczekujecie, to jest anioł przymierza, którego pragniecie. Zaiste, on przyjdzie - mówi Pan Zastępów.” (3,1). Te słowa zostały napisane wiele lat po powrocie wygnańców z niewoli babilońskiej. Bóg obiecał, że pewnego dnia powróci do swojej świątyni. Jednak 400 lat później nie było wyraźnych oznak, że coś takiego faktycznie miało miejsce. Kiedy Jezus w końcu pojawił się w żydowskiej historii, co zrobił ze świątynią? Zakończył system ofiarny i „zamknął” świątynię. Jezus położył kres racji istnienia świątyni. Ale nie stało się tak dlatego, że Bóg nie chciał już mieszkać ze swoim ludem! Uzdrowienie niewidomych i chromych pokazało, że Bóg chce pomagać swojemu ludowi, nawet najsłabszym ludziom i tym na marginesie, ale w nowy sposób – tworząc wspólnotę, w której każdy należy do niej! W Nowym Testamencie „dom ofiary” staje się zatem „domem modlitwy”. Ludzie zamienili ofiarę w formę łapówki. Jezus złoży najwyższą ofiarę nie jako łapówkę dla Boga, ale jako wyraz niezmiennej miłości Boga do nas. Jezus zastępuje „dom ofiary” domem modlitwy – nie jako nową łapówką, ale jako narzędziem nadziei dla wszystkich! Modlitwa staje się narzędziem uczestnictwa w tym, co Bóg czyni w naszych czasach!

Gdzie jest teraz świątynia? Według Mt 18,20 tam, gdzie gromadzi się dwóch lub trzech. W jaki sposób napełnia nas to nadzieją i zmienia nas oraz wspólnotę wierzących w ambasadorów nadziei dla świata, w którym dzisiaj żyjemy?

Autor Psalmu 84 z radością i tęsknotą mówi na temat przybytku Pana. Być może jednym z najbardziej znanych fragmentów z wszystkich psalmów jest werset 11: „Albowiem lepszy jest dzień w przedsionkach twoich niż gdzie indziej tysiąc”. Według nagłówka tego psalmu autorstwo przypisuje się synom Koracha, osobom, które były odpowiedzialne za prowadzenie nabożeństw w świątyni. Inne psalmy przypisywane synom Koracha to Psalmy 42–49, 84, 85, 87 i 88. Te poematy pięknie przedstawiają radość wynikającą z otrzymywania pożywienia oraz poczucia celu służby w domu Bożym. W jaki sposób bezpośrednie doświadczenia autorów tych psalmów miały wpływ na barwność i dynamikę tych poematów?

Autor Psalmu 125 przyrównuje „tych, którzy ufają Panu” do góry Syjon, która się „nie chwieje”. Co to znaczy, że ci, którzy ufają Panu, są jak góra, która się nie poruszy?

Co wyraża to porównanie na temat Boga? W jaki sposób pomaga nam ono zdefiniować zaufanie?

Podoba mi się, metafora skały, o której często wspomina psalmista, aby wyrazić stabilność. Na podstawowym poziomie naszej egzystencji, wszyscy potrzebujemy poczucia stabilności zarówno w tym co dzieje się w naszym życiu na zewnątrz jak również w ukrytym życiu w naszym sercu.

Bez względu na naszą niestabilność, nasze łamanie przymierza, naszą niewierność w przymierzu, kiedy wszystko się trzęsie, nasza stabilność jest w Bogu, który jest jak skała. Wszyscy jesteśmy w podróży i potrzebujemy poczucia bezpieczeństwa i solidarności. Tylko On może nas przeprowadzić przez naszą nietrwała i niestabilną egzystencję.

DO PRZEMYŚLENIA

Psalm 46. Jaka rzeczywistość została tu poetycko przedstawiona? Boże obietnice zawierają energię i pocieszenie; mogą być również mylące, zwłaszcza gdy wydają się bardzo odległe od spełnienia. Co oferuje Psalm 46 ludziom, którzy są świadomi trwających wojen? W jaki sposób okazać spokój, gdy jesteśmy świadomi trwającego spustoszenia wokoło nas? Dlaczego ten psalm miałby tak duże znaczenie dla Marcina Lutra w jego najtrudniejszy chwilach? Według Ulricha Leupolda „bardziej niż jakikolwiek inny [psalm] uosabia myśl i osobiste doświadczenie Lutra”. Hymn „Warownym grodem” został napisany na podstawie właśnie tego psalmu. W jaki sposób Pan okazał się silny w twoim życiu? W jaki sposób wybawił cię od strachu? W jakich sytuacjach w nadprzyrodzony sposób doświadczyłeś/aś radości i odpoczynku, gdy twoja sytuacja wydawała się chaotyczna lub przerażająca?

Psalm 84 Za czym najbardziej tęskni twoja dusza? Kiedy twoja dusza omdlewała z powodu tęsknoty (84,3)? Dlaczego psalmista pragnie zamieszkać w świątyni? Czego możemy się nauczyć od poety, który tęskni za Bogiem na Syjonie? W jaki sposób można odczuć obecność Boga w naszym zabieganym życiu w XXI wieku? Jak znaleźć czas dla Boga i mieć dla Niego miejsce w naszym życiu? Czy możesz poświadczyć w swoim życiu pointę wyrażoną przez poetę w Ps 84:12-13?

W jaki sposób przykład smutku poety może być dla nas pocieszeniem? Dlaczego świątynia była tak ważna dla ludu Bożego w Starym Testamencie?

Co powoduje, że nie odczuwasz tęsknoty za społecznością z Bogiem? Czy współczesny budynek kościoła jest odpowiednikiem starotestamentowej świątyni? Dlaczego tak i dlaczego nie? W jaki sposób kościół może służyć osobom pogrążonym w depresji lub żałobie? Dlaczego ważne jest, abyśmy skupiali się na obietnicach Pisma Świętego i charakterze Boga, zamiast spoglądać w głąb siebie lub budować nadzieję na naszych odczuciach i emocjach?

Psalm 87. Choć ideałem Boga było posiadanie jednego centralnego sanktuarium i jednego głównego miejsca składania ofiar, rzeczywistość historyczna była inna. Gilgal, Szilo, a także w Betel i Sychem. W jakim więc sensie Bóg wybrał Syjon (Ps 87:2)? Co sprawia, że Syjon jest tak cenionym i chwalebnym miejscem (87,3-7)? Jakie lekcje dla naszych czasów możemy wyciągnąć z tej historii? Jak osiągnąć równowagę pomiędzy centralizacją a wiernością Bogu? Jaki jest związek pomiędzy miastem Bożym z Ps 87 a Ap 21–22? W czym są podobne a w czym różnią się oba miasta? Czy każdy chrześcijanin/lokalny kościół powinien troszczyć się o narody? W jaki praktyczny sposób lokalny kościół może zaangażować się w realizację Wielkiego Nakazu Misyjnego?

Żyjemy w epoce napięć rasowych, zarówno w kraju, jak i na całym świecie. W jaki sposób chrześcijańska nadzieja na Nowe Jeruzalem ma wpływ na problem rasizmu? Według księgi Objawienia jakie są najważniejsze cechy życia w nowym mieście Bożym?

Psalm 120-134. Jakie emocje, związane z przybyciem do Jerozolimy wyraża poeta w psalmach pielgrzymkowych? Te psalmy były recytowane lub śpiewane przez żydowskich pielgrzymów, którzy trzy razy w roku szli do Jerozolimy, aby wziąć udział w wielkich świętach. Czego spodziewają się w Jerozolimie? O co się modlą (122:6-9)? Hebrajskie słowo shalom posiada wiele głębokich znaczeń. Może oznaczać pokój, ale także całość, zdrowie, dobre samopoczucie, a czasami spłatę długu lub naprawę czegoś, co zostało uszkodzone. Co mówi nam ta modlitwa na temat tego, czym jest szalom - pokój? Jakie elementy tej modlitwy można przełożyć lub zastosować w odniesieniu do miejsc, w których gromadzimy się, aby pracować lub oddawać cześć Bogu?

Psalm 122. Czy czujesz się w tym życiu pielgrzymem? Czy oczekujesz na zbiorowe nabożeństwa i czy powinniśmy na nie oczekiwać? W jaki sposób ten psalm wskazuje na Jezusa? Pomyśl o Jego osobie, dziele i Jego królestwie.

Psalm 125. Zarówno ten psalm, jak i Psalm 46 mówią o tym, jak Bóg chronił Jerozolimę i nie pozwoli zwyciężyć jej wrogom. Jednak Psalm 74 i 78 przedstawia inną rzeczywistość, gdy pogańscy najeźdźcy rozdzierali świątynię na kawałki. W jaki sposób ta rzeczywistość polityczna tkwiła w świadomości ludzi w okresie po wygnaniu, kiedy poganie rządzili Izraelem?

Dlaczego ważne jest, aby zauważyć wspólnotowy charakter tego psalmu? Czego uczy nas ten psalm na temat stabilności i poczucia bezpieczeństwa przez osobę wierzącą? Czego uczy nas ten psalm na temat dobroci i sprawiedliwości Pana?

Przygotował Jan Pollok

Komentarz do lekcji szkoły so0botniej pastora Janka Polloka

 

Lekcje z przeszłości

Felieton do Szkoły Sobotniej na 9 marca 2024

Główna myśl: Wiedza o tym, skąd pochodzimy, jest ważną częścią wiedzy o tym, kim jesteśmy. W wielu psalmach została opisana długa historia relacji człowieka z Bogiem, te opisy z kolei stanowią podstawę zrozumienia naszej wędrówki z Bogiem.

Jaką rolę odgrywają historię z przeszłości lub o przeszłości w przygotowaniu ludzi do radzenia sobie z problemami w życiu?

Opowiadanie historii odgrywa dużą rolę w życiu naszych rodzin. Są takie szczególne dni, kiedy siadamy razem i opowiadamy sobie te same historie. Gdy byłem nastolatkiem, zastanawiałem się, jaki to ma sens, po raz kolejny słuchać tę samą historię od tej samej osoby. Dzisiaj, kiedy jestem starszy, zaczynam doceniać tamte chwile. Piękno historii biblijnych lub historii w ogóle polega na tym, że w miarę zdobywania doświadczeń w naszym życiu osobistym historie z przeszłości nabierają nowego znaczenia. Zaczynamy widzieć w nich różne aspekty rzeczy, których nie zauważaliśmy wcześniej. Ponieważ wszystko się zmienia, zmieniają się również nasze wspomnienia. Dobrze jest nie tylko usłyszeć jeszcze raz daną historię, ale także przeżyć ją na nowo.

Jezus używał opowieści jako podstawowego środka nauczania. Przez opowieści wprawiał ludzi w zakłopotanie, wzbudzał w nich ciekawość i zainteresowanie powodując, że zbliżali się do Niego. W naszym nieustannym dążeniu do zrozumienia najważniejszych pytań dotyczących życia i zrozumienia naszego miejsca w szerszej narracji, ogromne znaczenie ma sposób, w jaki pamiętamy i opowiadamy o przeszłości. Nasze zapamiętywanie i ponowne opowiadanie historii kształtuje naszą tożsamość i wpływa na nasz sposób istnienia w świecie. Eugene Peterson amerykański teolog, pastor, poeta i tłumacz Biblii nazywa pamięć „tajemniczą zdolnością do gromadzenia fragmentów doświadczenia i umieszczania ich w dużym kontekście, który jest kompleksowy i spójny”.

W jaki sposób poematy zebrane w księdze Psalmów dostarczają szerszego kontekstu, w którym można zrozumieć sens naszych doświadczeń życiowych?

Autor Psalmu 78 zaczyna swój poemat od stwierdzenia, że będzie mówił w przypowieściach lub będzie opowiadał stare historie. Dlaczego? „Otworzę moje usta, wyjawię pradawne tajemnice, które usłyszeliśmy i poznaliśmy, bo opowiedzieli je nam nasi przodkowie.” (BE) Wydaje się, że mówi on do swojego odbiorcy, to jest także twoja historia, ale jest ona na tyle odległa, że jest zasłonięta przed i nie w pełni ją rozumiesz. Poeta zwraca uwagę na wiele fragmentów w historii Boga i ludu Izraela. Jest to jeden z tzw. psalmów pouczających. W komentarzu do tego psalmu, cytowany przeze mnie tydzień temu profesor William Brown pisze: „To właśnie przez historię – twierdzi psalmista – Izrael uczył się o zbawczej mocy Boga, współczującej wyrozumiałości i karzącym sądzie. Również w historii, Izrael otrzymał prawo i przykazania, których ma przestrzegać. Historia jest ważna dla psalmisty; jest ona źródłem mądrości” (Deep Calls to Deep, 358–359).

Jakie trzy kluczowe epoki historyczne przedstawił poeta w Psalmie 78? Podobnie jak bunt człowieka nie spowodował, że Bóg porzucił swojego stworzenie (Psalm 8), tak samo ciągłe i upokarzające błędy Izraela nie spowodowały, że Bóg porzucił plan ratowania świata. Jakie znaczenie ma fakt, że ten plan ratunkowy miał podjąć naród, który sam bardzo potrzebował takiego samego ratunku? Jakie wnioski możemy z tego wyciągnąć dla siebie?

Również Psalm 105 opisuje długą historię wierności Boga wobec ludu, z położeniem szczególnego nacisku na wybawienie ludu przez Boga z niewoli egipskiej. Ciekawe jest porównanie Psalmów 105 i 106. Podczas gdy w Psalmie 105 został opisany Boży wybór Abrahama i jego rodziny oraz wybawienie ich z niewoli w Egipcie, to w Psalmie 106 została przedstawiona ciemną stronę tej samej historii, pokazując, że bunt nie zatrzymał się, gdy Izrael dotarł do Ziemi Obiecanej.

Opowiadanie historii może mieć uzdrawiające znaczenie. Jednym z pozytywnych skutków opowiadania historii, co jest potwierdzone przez naukę, jest to, że w zależności od sposobu, w jaki historie są opowiadane, mogą nas one przybliżyć i nadać głębsze poczucie bycia częścią czegoś większego niż my sami.

W jaki sposób możemy poznać moment, w którym doświadczamy uzdrowienia wskutek włączenia fragmentów naszego doświadczenia w większą całość co pozwala nam zrozumieć, że nasze życie jest częścią większego obrazu?

W jakich momentach historii Izraela, opowiadanie historii miało szczególnie istotne znaczenie?

Zgodnie z żydowską tradycją, dni świąteczne były wypełnione opowiadaniem historii. Rok zaczynał się od święta Pesach, które polegało na opowiedzeniu historii Wyjścia w taki sposób, że było to szczególne przeżycie dla wszystkich, a zwławszcza dla młodych ludzi. Dzieci zadawały pytania i otrzymały odpowiedzi w formie historii w taki sposób, że stawały się częścią tych historii. Wiemy to na podstawie księgi Powtórzonego Prawa 5. W tym rozdziale została przedstawiona druga wersja Dekalogu. We wstępie do tej wersji czytamy: „Pan, nasz Bóg, zawarł z nami przymierze na Horebie. Nie z ojcami naszymi zawarł Pan to przymierze, lecz z nami, z nami, którzyśmy tu wszyscy dziś przy życiu. Twarzą w twarz Pan z wami mówił na górze z ognia.” (Pwt 5,2-4). Mojżesz przekazał tę historię 40 lat po wyjściu z Egiptu. Ludzie, którzy brali udział w Wyjściu zmarli. Jednak Mojżesz powiedział do swoich słuchaczy: „To wy staliście przy górze Synaj!” Dlaczego Mojżesz zwraca się do nich w taki sposób? Prawdopodobnie chciał aby ludzie należący do następnego pokolenia, którzy urodzili się w czasie tych czterdziestu lat wędrówki po pustyni czuli się częścią tej tradycji, „To wy tam byliście!” W ten sposób stawali się oni częścią tej długiej historii.

Psalm 80. Autor tego psalmu nawiązuje do błogosławieństwa Aarona opisanego w Lb 6,22-27. Poeta przedstawia dwie metafory ludu Bożego: trzoda (w. 1-7) i winorośl (w. 8-19). Autor kończy psalm wyrażając zaufanie Bogu, który zna przyszłość i który jest dobrym pasterzem. Podobnie autor czwartej Ewangelii przedstawia lud Boży jako owce w stadzie (Jn 10) i gałęzie wrośnięte w winnym krzewie (Jn 15). Jak możemy okazywać wierność i przynosić owoce w naszych czasach?

Psalm 135. Autor tego psalmu opowiada historię wyjścia z Egiptu i zwraca uwagę, że Bóg różni się całkowicie od bożków innych narodów. Peta nie tylko zwraca uwagę na triumfy w przeszłości, ale przede wszystkim podkreśla znaczenie zaufania w przyszłe zwycięstwa zakładając, że Izrael nadal będzie potrzebował ratunku (135,13-14). Po triumfalnym Psalmie 136 pojawia się pełen napięcia Psalm 137.

Psalmy 78, 105, 106, 135-137 przedstawiają historię zdrady i nieposłuszeństwa, zaskoczenia i wybawienia. Kiedy modlimy się przy pomocy tych psalmów historie w nich opisane stają się naszymi historiami. Nie musimy idealizować naszych historii. Nasze historie są także przykładem podejmowania decyzji bez udziału Boga oraz braku zaufania co prowadzi do powodowania różnych problemów. Takie zrozumienie historii wyraża krytykę naszych zwykłych decyzji, na których zbyt mocno się opieramy: historia triumfującego kościoła, albo dominującego narodu albo nietolerancyjnej kultury.

W jaki sposób modlitwa przy pomocy tych psalmów może ukształtować naszą nową, nawróconą tożsamość? Co możemy zrobić, abyśmy „Nie mamy czego się bać w przyszłości, o ile nie zapomnimy jego nauk i drogi, którą Pan nas prowadził w przeszłości.” (Wydarzenia czasów końca, 50)?

Podoba mi się idea opowiadania historii z przeszłości, która jest sposobem na ukształtowanie nas tak, abyśmy nie tylko stali się częścią tej historii, ale także rozumieli proces naszego stawania się.

DO PRZEMYŚLENIA

Przedstawione poniżej zestawy pytań są pomyślane jako materiał do osobistego studiowania poszczególnych psalmów, którymi zajmowaliśmy się w tym tygodniu.

Psalm 78

Jakie są przeszkody w przekazywaniu wiary następnemu pokoleniu? Dlaczego Pismo Święte musi odgrywać pierwszoplanową rolę w nauczaniu następnych pokoleń? Jakie niebezpieczeństwo kryje się w nauczaniu naszych dzieci, aby zachowywały się moralnie, bez eksponowania nauczania o Bogu i ewangelii? W jaki sposób opowiadanie historii biblijnych (zwłaszcza historii wybawienia) pomaga w walce z naszymi naturalnymi, egocentrycznymi tendencjami? W jaki sposób możemy uczyć o miłosierdziu i przebaczeniu Boga, a jednocześnie ostrzegać przed powagą grzechu? Jaki jest nasz ostateczny cel w przekazywaniu wiary kolejnym pokoleniom? Jaką rolę odgrywa w tym Duch Święty? W jaki konkretny sposób kościoły i rodziny mogą świadomie przekazywać wiarę następnemu pokoleniu?

Psalm 105

Dlaczego historia jest tak ważna dla wiary chrześcijańskiej? Jakie są wyrazy uwielbienia wspomniane w wersetach 1–5? Dlaczego pamiętanie jest ważne w życiu chrześcijańskim? Czym jest przymierze? Dlaczego przymierze Boga z Abrahamem jest ważne? W jaki sposób jest to powiązane z Ewangelią? W jaki sposób Psalmu 105 wiąże się z przyjściem Chrystusa? Jakie wnioski wyciągamy z życia Józefa? Jakie wnioski wyciągamy z historii o Wyjściu? Dlaczego Bóg wyprowadził swój lud z Egiptu? Czego ten psalm uczy nas o Odkupicielu?

Psalm 106

Czego Psalm 106 uczy nas o naturze Pisma Świętego? Czego ten psalm uczy nas na temat oddawania czci nie tylko słowami, ale także życiem? Co to znaczy „stać na straży sprawiedliwości”? W jaki sposób ten psalm podkreśla wspólnotową naturę wiary? Dlaczego to jest ważne? Dlaczego powinniśmy praktykować pokutę? Czego ten psalm uczy nas na temat pokuty? Czego historia Izraela uczy nas na temat grzechu narzekania? Dlaczego narzekanie jest takie złe?

Psalm 80

Jak twój pogląd na Boga, zwłaszcza na Jego suwerenność, wpływa na sposób, w jaki się modlisz i na to, o co Go prosisz? Jak nasz pogląd na Boga powinien wpływać na sposób, w jaki się modlimy? Jaka jest różnica między światowym smutkiem a Bożym smutkiem, gdy napotykamy trudności? Czy jesteśmy bardziej zainteresowani naszymi problemami czy naszymi grzechami? Co nam to mówi na temat naszych serc? Modlitwa poety (w. 7) o łaskę i zbawienie została dla nas wysłuchana w osobie i dziele Jezusa. Jak się modlisz, gdy zmagasz się z trudnościami? Na jaką odnowę liczysz? Co jako chrześcijanie możemy zrobić, aby zapobiec oddalaniu się od Boga? Jakie konsekwencje wynikały z tego dla Ciebie w tym tygodniu? W jaki konkretny sposób możemy pamiętać historię Boga (Pwt 6:4–9)? Dzięki Słowu Bożemu możemy zdobyć głębszą wiedzę o Bogu. W jaki sposób ta wiedza pogłębia naszą nadzieję?

Psalm 135

Dlaczego lud Boży często zapomina? W jaki sposób zapominasz o łasce i dobroci Boga? Jak zapomnienie o Bożej łasce i dobroci wpływa na to, w co wierzysz i jak żyjesz? W jaki sposób wielbienie Boga może pomóc w walce z zapominaniem? Co może zrobić chrześcijanin, aby pamiętać o dobroci i łasce Boga? Jak można opisać radość w Panu, która towarzyszyła nam gdy po raz pierwszy zrozumieliśmy ewangelię i kiedy zostaliśmy ochrzczeni? Jak często myślisz o tych chwilach? W jaki sposób myślenie o tych chwilach może pomóc pamiętać o dobroci Boga? Bóg robi, co mu się podoba. Dlaczego jest to dobre dla ludzi? W jaki sposób pamiętanie o dobroci Bożej w przeszłości może ci pomóc w chwilach trudności i żałoby? Dlaczego poeta poświęca czas na opisywanie bezwartościowości bożków, wielbiąc Pana? Jakim bożkom w swoim życiu oddajesz chwałę zamiast Panu? Co znaczy stwierdzenie, że ci, którzy oddają cześć bożkom, stają się do nich podobni? W jaki sposób człowiek staje się podobny do tego, kogo czci? W jaki sposób upodabnianie się do tego, co czcisz, wpływa na ilość czasu przeznaczanego na ten cel? W jaki sposób wielbienie Boga może pomóc ci w walce z grzechem?

Przygotował Jan Pollok

Komentarz do lekcji szkoły sobotniej pastora Janka Polloka

Błogosławiony, który przychodzi w imieniu Pana

Felieton do Szkoły Sobotniej na 2 marca 2024

Główna myśl: W narracji biblijnej przymierze jest wielokrotnie renegocjowane i na nowo ilustrowane. Bóg stale inicjuje i podtrzymuje relacje z ludźmi.

Stosunki przymierza to wątek, który przewija się przez całą literaturę biblijną. Jest on definiowany na różne sposoby. Co oznacza stwierdzenie, że ludzie pozostają w stosunku przymierza z Bogiem?

W narracji biblijnej to Bóg oferuje człowiekowi relacje przymierza. To On jest inicjatorem przymierza. Bóg nie tylko zaprasza do wejścia w relacje przymierza, ale także określa warunki na jakich to przymierze funkcjonuje. Autorzy biblijni zarówno w Starym jak i w Nowym Testamencie przedstawili różne typy przymierza, określili granice przymierza a także ich symbole. Począwszy od historii stworzenia, przez historię potopu, przymierze z Noem, Abrahamem, Izraelitami. Bóg zawsze był tym, który oferował relacje przymierza. W narracji biblijnej istnieje wiele przykładów które pokazują wewnętrzną relację pomiędzy trzema stronami: Bogiem, ludźmi oraz ziemią. We wszystkich wspomnianych wyżej przymierzach pojawiają się te strony. Dlaczego? Ponieważ Bóg pragnie, aby świat funkcjonował w taki sposób, który prowadzi do zdrowego życia, do jego pełnego rozkwitu, który On chce widzieć w całym stworzeniu.

Psalmy, którymi zajmowaliśmy się w tym tygodniu pomagają nam spojrzeć wstecz na wspaniałe chwile z przeszłości i zobaczyć potężne dzieła Boga. Pomagają nam one inaczej spojrzeć na ból i zakłopotanie których doświadczamy w teraźniejszości. W ten sposób wnoszą do naszego życia nadzieję i pewność, że Bóg pewnego dnia w przyszłości ponownie naprawi cały świat. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość należą do Boga. Zostaliśmy powołani do życia w historii, która należy zarówno do Niego jak i do nas. Tylko sztuka - muzyka i poezja, mogą wyrazić intensywny ból i intensywną radość, które przeżywamy w tym życiu.

Psalm 89 rozpoczyna się słowami: „Będę opiewał zawsze dzieła łaski Pana!” Właśnie w tym Psalmie autor stara się wyjaśnić znaczenie tego bardzo ważnego słowa w Starym Testamencie – hesed - Boża łaska. Czym jest Boże miłosierdzie? Na czym polega Boża miłość? Poeta bada ideę Bożej wielkiej miłości przez pryzmat obietnicy przekazanej Dawidowi. Najbardziej zwięzłe, historyczne wyjaśnienie tej obietnicy znajduje się w 2Sm 7.

Czego możemy się dowiedzieć na temat przymierza z Psalmu 89?

Według narracji biblijnej Bóg powołuje bardzo młodego nastolatka - Dawida, aby został królem Izraela. Według autorów biblijnych Dawid był modelem króla. Z biegiem czasu stał się on postacią, która nabrała cech mesjanistycznych i wskazywała na nadchodzącego Mesjasza. W Psalmie 89 została w szczególny sposób wyeksponowana królewskość Dawida w bardzo pozytywnych wyrażeniach, które formułują ideał władcy: sprawiedliwość i prawda, dobroć i miłość. Właśnie te cechy określają w tym Psalmie ideał władcy – króla. Te idealne cechy miały wywyższyć i umocnić panowanie Dawida. Niestety Dawid wielokrotnie zawiódł i nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Popełnił błędy w relacjach ze swoją rodziną, przyjaciółmi, narodem, łącznie z Bogiem. Jednak Bóg dotrzymał obietnicy przemierza bez względu na to, co uczynił Dawid. W naszych ludzkich relacjach bardzo łatwo jest przerwać relacje. Wystarczy, że on lub ona czegoś nie zrobiła, wystarczy, że zostanie przekroczona granica i odrzucamy daną osobę. Bóg jednak nigdy tak nie robi.

Mimo, że Psalm 89 rzeczywiście zaczyna się bardzo optymistycznie to jednak w połowie psalmu następuje zmiana nastroju i poeta rozpoczyna lament (v.39 nn) i uznaje, że nie jest w dobrej sytuacji, oraz że wskutek popełnionych błędów, nastąpiło załamanie jego relacji z Bogiem.

Łatwo jest śpiewać o Bożym miłosierdziu, kiedy czujemy, że wszystko jest w porządku. Co można jednak zrobić, gdy czujemy, że nie dotrzymaliśmy warunków przymierza? Warto zauważyć pojawiające się w tym Psalmie napięcie: z jednej strony poeta przedstawia Boga, który dotrzymuje obietnic, z drugiej strony pokazuje przygnębionego człowieka, który złamał warunki przymierza. Szczególnie ważna jest pointa tego psalmu: „Błogosławiony niech będzie Pan na wieki! Amen, Amen.”

Czym różni się przymierze z Dawidem od innych przymierzy opisanych w Starym Testamencie jak na przykład przymierze z Noem, Abrahamem, Mojżeszem oraz Nowe Przymierze?

W Psalmie 22 który należy do grupy tzw. psalmów lamentacyjnych, autor podobnie wyraża zarówno poczucie więzi w relacji z Bogiem przy równoczesnym odczuwaniu opuszczenia przez Boga. Po wyrażeniu „Mój Boże, mój Boże” pojawia się pełen bólu krzyk „dlaczego mnie opuściłeś?” W jaki sposób zestawienie razem poczucia opuszczenia i połączenia wpływa na nasze zrozumienie relacji przymierza? Co można uzyskać w modlitewnej lamentacji skierowanej do Boga, który wydaje się, że nas zawiódł? W jaki sposób Psalm 22 pogłębia nasze zrozumienie cierpienia Jezusa? Czy istnieje ryzyko, że pomniejszamy cierpienie Jezusa lub zapominamy o nim? Jeżeli nie zdajemy sobie sprawy z rozmiaru cierpienia Jezusa, w jaki sposób wpływa to na nasz pogląd na ewangelię? Czy pytanie „Dlaczego?”, które kierujemy do Boga sygnalizuje brak wiary? Czy narzekanie przed Bogiem w modlitwie jest zawsze grzeszne? Poeta łączy swoje skargi do Boga ze wspomnieniem wierności Boga w przeszłości. W jaki sposób kształtuje to jego modlitwę? Jak wyglądałyby nasze modlitwy, gdybyśmy nigdy nie wyrazili Bogu naszych obaw ani nie pamiętali o Bożej wierności? Czy zakończenie Psalmu (22,22–31) może ujawniać o czym mógł myśleć Jezus, gdy cytował słowa tego Psalmu na krzyżu?

Autorzy Nowego Testamentu przedstawiali Jezusa jako przedstawiciela i kontynuatora wszystkich instytucji, które w Starym Testamencie symbolizowały Bożą obecność. Jezus został przedstawiany jako prorok, który kontynuował dziedzictwo Mojżesza i Eliasza; jako król z linii Dawida; jako największy mędrzec, ucieleśnienie mądrości; jako kapłan, który pełni tę rolę stale, gdyż nie podlega śmierci.

Ponadto autorzy Nowego Testamentu łączyli również Jezusa i jego służbę z wieloma innymi wątkami Starego Testamentu. Na przykład w ewangelii Jana 10 Jezus został przedstawiony jako dobry pasterz. Ta metafora, przedstawiająca zaangażowanie Boga w relacje ze Swoim ludem, wielokrotnie pojawia się w Księdze Psalmów.

Jakie nowe elementy dodaje metafora Boga jako pasterza do innych metafor (takich jak Bóg jako król, Bóg jako wojownik itp.)? Jakie konkretne aspekty tej metafory wyartykułował autor ewangelii Jana?

DO PRZEMYŚLENIA

Psalm 23. W jaki sposób metafora pasterza pomaga nam zrozumieć Boga? Co poeta mógł mieć na myśli, gdy powiedział: „Mam, to czego potrzebuję” wiedząc równocześnie, że nadal będzie doświadczał „niebezpieczeństw” i będzie szedł przez „ciemną dolinę” (w. 4)? Jaką rolę odgrywa Biblia w tym, jak Bóg cię prowadzi? Evangelikalny teolog John Piper powiedział, „Bóg powinien być zarówno punktem wyjścia, jak i celem naszej sprawiedliwości.” W jaki sposób nasza sprawiedliwość zależy od Boga? W jaki sposób nasza sprawiedliwość przynosi chwałę Bogu? W jaki sposób Bóg zaprojektował lokalny kościół, aby był jednym z głównych narzędzi, za pomocą których nas prowadzi? Jakie obietnice zawarte w tym Psalmie zachęcają cię do naśladowania i zaufania Bogu? Jak życie, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa potwierdzają, że Bóg spełni obietnice, które przekazał w Psalmie 23?

Psalm 2. W jakim sensie twój grzech jest buntem przeciwko Bogu, Królowi niebios? W jaki sposób minimalizujesz swój grzech, zamiast postrzegać go jako odrzucenie autorytetu Boga? Jeśli niegodziwi opisują władzę Bożą jako „pęta” i „więzy”, w jaki sposób mogliby ludzie prawi opisać władzę Boga? W jaki sposób można wytłumaczyć, że władza Boga jest dobra? Dlaczego chrześcijanin powinien pamiętać, że Jezus jest jego jedynym Królem? W jakim sensie życie Jezusa było przeciwieństwem namaszczonego Mesjasza-Króla? Dlaczego Jezus wybrał taką opcję? W jaki sposób Psalm 2 motywuje nas do głoszenia ewangelii wśród narodów i przekonuje nas, że misja Boża zostanie zakończona?

Psalm 2 i 110. Czego te psalmy uczą nas o Chrystusie jako Królu? Jakim królem jest Chrystus obecnie i jakim będzie w przyszłości? Psalmy które został napisane ówczesnym językiem wykorzystując idiomatyczne pojęcia tamtych czasów, wyrażają przekonanie, że Bóg ustanowi swoje panowanie na ziemi tak samo jak w niebie za pośrednictwem przychodzącego Króla. W jaki sposób chrześcijanin, który żyje w kulturze zachodniej demokracji może modlić się tymi psalmami?

Psalm 110,4-7 Boska przysięga wprowadza nowy element do koncepcji przymierza Dawida, stwierdzając, że Mesjasz-król jest także kapłanem? Dlaczego należy w taki sposób uzupełnić wizerunek króla (Hbr 7,20-28)?

Psalm 89. W jaki sposób zrozumieć napięcie jakie przeżywa chrześcijanin, który śpiewa o Bożych dziełach łaski opisanych w Psalmie, a brutalną rzeczywistością świata, w którym żyje? W jaki sposób można strzec serca, aby nie pozwolić, żeby okoliczności, w których żyjemy wpłynęły na nasze zrozumienie prawdy o Bogu? Jaką rolę odgrywa Słowo Boże w zakotwiczeniu naszych serc w prawdzie o Bożym charakterze?

Jak możemy zaufać Bogu, skoro ma On moc interweniowania w różnych sytuacjach, a tego nie robi? Dlaczego w takich okolicznościach zaufanie Jego wierności i miłości jest tak ważne? Co oznacza prowadzenie walki o wiarę? W jaki sposób możemy to robić codziennie?

Jaką wartość przedstawia Psalm 89 dla naszego zrozumienia historii zbawienia? Jedynym sposobem, w jaki poeta odważa się komentować terror teraźniejszości, są wiarygodne obietnice z przeszłości. Warto pamiętać, że kluczowym słowem w nabożeństwie Starego Testamentu było słowo „pamiętaj”.

Jakie metafory przedstawiające Boga dominują w księdze Psalmów? Listę można zrobić łatwo i szybko: tarcza; wysoka wieża; twierdza; wysokie miejsce; schronienie; skała; róg zbawienia itp. Jednak, kiedy autorzy Nowego Testamentu zastanawiają się nad osobą i dziełem Chrystusa, posługują się innymi obrazami – głos pokory. Jak Jezus odnosił się do swojej służby i do Boga, którego przyszedł reprezentować (Łk 15)? Jakie znaczenie ma to, że Jezus wykorzystywał głos pokory, a nie głos mocy?

Dlaczego w świetle powyższego obraz dobrego pasterza jest tak ważny dla naszego zrozumienia, kim jest Bóg i w jaki sposób realizuje On swoje cele?

Przygotował Jan Pollok