Wielki plan Boga skoncentrowany na Chrystusie
Felieton do Szkoły Sobotniej na 8 lipca 2023
W Ef 1,12 Paweł sugeruje, „abyśmy się przyczynili do uwielbienia chwały [Boga]”. Gdybyśmy tak postąpili, jaki byłby skutek dla nas osobiście i dla kościoła?
Lekcja w tym tygodniu zatytułowana „Wielki plan Boga skoncentrowany na Chrystusie” została zbudowana na fragmencie Ef 1,3-14 który jest majestatycznym wstępem zawierającym dziękczynienie. Paweł wyraził swoje podziękowanie Bogu, w którym przedstawił długą listę darów, które otrzymujemy od Niego.
Charakterystyczną cechą stylu Pawła w liście do Efezjan są niezwykle długie zdania. Często, aby zrozumieć sens takiego zdania musimy się „włamać do środka”. Centralnym miejscem tego wstępnego fragmentu są wersety 9-10, które są częścią jednego zdania rozpoczynającego się w wersecie 7. Paweł napisał w wersecie 9 i 10 “…oznajmiwszy nam według upodobania swego, którym go uprzednio obdarzył, tajemnicę woli swojej…” To stwierdzenie możemy nazwać Wielkim Planem Bożym, który został przedstawiony w Chrystusie jako plan na pełnię czasów. To jest główna myśl. Właśnie o to chodzi Bogu we wszechświecie: „w Chrystusie połączyć w jedną całość wszystko, i to, co jest na niebiosach, i to, co jest na ziemi”. Jeżeli chcemy w tym bardzo elokwentnym fragmencie wybrać jedno miejsce, które identyfikuje wielki Boży plan to jest to właśnie to miejsce.
Kluczowym słowem, które zostało tutaj użyte na określenie „połączenia”, „podsumowania” jest grecki termin księgowy – anakefalaioo. Najczęściej jest on tłumaczony: połączyć, zjednoczyć. W tym starożytnym terminie z dziedziny księgowości możemy usłyszeć greckie słowo kefale które oznacza głowę. Ten termin oznacza dosłownie „głowa w górę”. W starożytności, kiedy dodawano kolumnę liczb, mówiono, że dodaje się „w górę”. Dzisiaj, kiedy dodajemy kolumnę liczb, dodajemy „w dół” czyli „podsumowujemy”, Grecy dodawali w górę. Paweł wykorzystuje ten termin i mówi, że wszystko zarówno na niebie jak i na ziemi jest podsumowane – „w górę” – w Chrystusie. On jest głową. On włącza i podsumowuje i obejmuje wszystkie rzeczy. Bóg pragnie, aby wszystko co jest we wszechświecie zostało zjednoczone – podsumowane w górę w Chrystusie.
Jakie błogosławieństwa otrzymujemy, kiedy wierzymy w Chrystusa? W Liście do Efezjan 1,3-14 Paweł przenosi swoich czytelników do „niebios” (w. 3), do kosmicznej sali tronowej Boga i do zakotwiczonych tam inicjatyw Bożej łaski. Z szeroko otwartymi ustami słuchamy ponadczasowych planów, jakie Bóg ma dla nas. Osiem czasowników podsumowuje wielką różnorodność Bożych błogosławieństw przekazanych wierzącym:
Bóg błogosławi (eulogesas- eulogeo) wierzącym (nam!) „wszelkim duchowym błogosławieństwem niebios” (w.3)
W Chrystusie, Bóg wybrał (ekseleksato- eklegomai) wierzących „abyśmy byli święci i nienaganni przed obliczem jego”. (w.4.11)
Bóg przeznaczył (proorisas – proorizo) nas przez Jezusa Chrystusa. To nie jest sztywny pozbawiony emocji legalny związek, ponieważ jesteśmy adoptowani jako Jego dzieci (w. 5).
„W Umiłowanym” (czyli w Chrystusie) obdarowuje nas (echaritosen - haritoo) „chwalebną łaską swoją” (w. 6)
W Chrystusie Bóg hojnie obdarza nas (eperisseusen - perisseuo) odkupieniem i przebaczeniem. (w.8).
Bóg oznajmia nam (gnorisas - gnorizo) wszystkie „tajemnice swojej woli” i swój „cel”, który pokazuje w Chrystusie (w. 8-9). Wszystkie te błogosławieństwa nie miałyby większego znaczenia, gdybyśmy o nich nie wiedzieli.
W swoim planie z „nastaniem pełni czasów” Bóg połączył (anakefalaiosasthai - anakefalaioo) „wszystko w Chrystusie w jedną całość, i to, co jest na niebiosach, i to, co jest na ziemi” (w. 10).
W czasie nawrócenia „w Nim” (Chrystusie) Bóg zapieczętował (espragisthete – sfragizo) wierzących Duchem Świętym (w. 13).
Wszystkie te czasowniki opisują działania Boga, które mają miejsce „w Chrystusie”. Wszystkie Boże błogosławieństwa, łącznie z wiarą w naszych sercach i słowach uwielbienia Boga na naszych ustach, są nasze tylko „w Chrystusie”. Jesteśmy hojnie obdarowani bogactwem łaski Bożej w naszym duchowym bankructwie. Wszystko jest z łaski! Ten fragment Listu zaprasza nas do przyłączenia się do wierzących, którzy żyli we wszystkich wiekach i którzy przyjęli wszystkie Boże błogosławieństwa. Jest to zaproszenie do wspólnego uwielbiania Boga za te dary.
Paweł po prostu mówi: Spójrz na wszystko, co Bóg dla ciebie uczynił. Przy Bożym tronie w samym środku wszechświata On działa w twoim imieniu. Jesteśmy obdarowani niezwykłymi przywilejami w tym niezwykle głębokim tekście opisującym uwielbienie Boga. Na stojąco lub klęcząc a może leżąc twarzą do ziemi, przed kosmicznym tronem Boga możemy z otwartymi ustami słuchać na temat ponadczasowych wizji i planów, które Bóg ma w stosunku do nas.
Na czym polega niezwykłość wprowadzenia do Listu do Efezjan?
Paweł zwykle zaczynał swoje listy od „dziękczynienia”, wspominając o tym, że dziękuje Bogu za wierzących (Rz 1,8; 1Kor 1,4-9; Flp 1,3-8). List do Efezjan zaczyna się inaczej, mianowicie Paweł rozpoczyna od krótkiej modlitwy zawierającej błogosławieństwo (1,2), po której następuje długie błogosławieństwo zawierające uwielbienie, które właśnie studiujemy w tym tygodniu (1,3-14), po czym pojawia się część dziękczynna (1,15.16a) oraz modlitwa (1,16b-23). Później w połowie listu Paweł umieszcza kolejną modlitwę (3,14-19) oraz doksologię (3,20.21). W drugiej połowie listu Paweł umieszcza dwa napomnienia dotyczące nabożeństwa, jedno skupione na wspólnym nabożeństwie (5,3.4.18-21) a drugie skupione na modlitwie (6,19-20). List kończy się dwoma krótkimi błogosławieństwami modlitewnymi (6,23.24). Co więcej, cały list miał być odczytany w ramach nabożeństwa w kościele domowym (6,21.22). Zebrane razem, wszystkie te materiały dotyczące uwielbienia sprawiają, że List do Efezjan jest szczególnie cenny jako podręcznik nabożeństwa, dostarczając wzorców jak wielbić Boga i oddawać Mu chwałę za liczne błogosławieństwa jakimi nas obdarował.
Przy okazji studiowania listu do Efezjan warto uświadomić sobie jak mogły wyglądać kościoły wczesnochrześcijańskie. List to Efezjan nie został napisany tylko do jednej, założycielskiej wspólnoty, ale do całej sieci kościołów domowych, które powstały w tym bardzo dużym mieście. To może tłumaczyć nam dlaczego w niektórych najstarszych manuskryptach nie pojawiają się słowa „w Efezie” (w.1) co krytycy tekstu wykorzystują jako dowód przeciwko autorstwu Pawła. Na przykład kanonie Marcjona nasz list figuruje jako list do Laodycejczyków. Domowe kościoły w Efezie miały zupełnie inny charakter niż kościoły, o których myślimy dzisiaj. List do Efezjan ma wiele do powiedzenia na temat uwielbiania oraz na temat nabożeństwa. Fragment, którym zajmowaliśmy się w tym tygodniu dotyczył właśnie nabożeństwa. W całym liście jest wiele innych fragmentów opisujących wczesnochrześcijańskie nabożeństwo – na przykład Ef 5,18-20. Oddawanie czci było ważnym elementem nabożeństwa w kościołach domowych. Ten list miał być czytany w czasie nabożeństw w kościołach domowych. Próba poznania wczesnochrześcijańskiego nabożeństwa w kościołach domowych jest niezwykle cennym doświadczeniem. Jesteśmy zdumieni, gdy czytamy na przykład 5,21-29 i poznajemy niektóre typy ludzi, którzy siedzieli w tych kościołach, gdy uświadomimy sobie, że na przykład obok niewolników, siedzieli ich panowie. Ciekawe wskazówki jak mógł wyglądać kościół domowy możemy również znaleźć w 1 Liście do Koryntian 12, gdzie jest powiedziane, że jedna osoba mogła mieć dar prorokowania, a druga dar mówienia językami, inna z kolei dar interpretacji języków a jeszcze inna dar uzdrawiania. Był to zupełnie inny sposób prowadzenia kościoła niż dzisiaj. Gdy myślę o kościele domowym, jedną z rzeczy, która jest dla mnie szczególnie ciekawa jest fakt, że te wspólnoty posiadały bardzo osobisty charakter. W kościołach domowych nie było zbyt wiele miejsca na anonimowość.
Jak można zdefiniować elementy uwielbiania wspomniane powyżej?
- Dziękczynienie – wyraża jak i dlaczego Paweł dziękuje Bogu za adresatów. Np. w 1,15.16a Paweł dziękuje Bogu za wierzących w Efezie za ich „wiarę w Pana Jezusa” i „miłość do wszystkich świętych”.
- Modlitwa zawierająca błogosławieństwo – Błogosławieństwo modlitewne – modlitwa zawierająca Boże błogosławieństwo dla wierzących. Np. „Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i od Pana Jezusa Chrystusa” (1,2).
- Błogosławieństwo zawierające uwielbienie – jest to błogosławieństwo, skierowane do Boga. Np. „Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który nas ubłogosławił w Chrystusie …”. (1,3).
- Doksologia – Specyficzny rodzaj błogosławieństwa które zawiera oddanie chwały Bogu. Np. „Temu [Bogu Ojcu] niech będzie chwała w Kościele i w Chrystusie Jezusie po wszystkie pokolenia na wieki wieków. Amen” (3,21).
- Sprawozdanie modlitewne – Paweł relacjonuje, jak modli się za wierzących. Np. „Dlatego zginam kolana moje przed Ojcem.”. (3,14).
- Napomnienie – Paweł zaprasza wierzących do udziału w modlitwie lub uwielbianiu, pouczając ich, jak to robić. Np. „… bądźcie pełni Ducha, rozmawiając z sobą przez psalmy i hymny, i pieśni duchowne,”. (5,18.19).
W jakim sensie osoby wierzące są „predestynowane” (1, 4.11)? Pierwsi słuchacze Pawła prawdopodobnie interpretowali List do Efezjan 1:3-14 jako dobrą nowinę. Przed nawróceniem wierzyli, że ich życie jest zdeterminowane przez astralne moce/bóstwa, a ich przeznaczenie jest nieodwracalnie ustalone. W swoim komentarzu do Listu do Efezjan Ralph Martin napisał: „Orientalna astrologia i okultyzm… wraz z towarzyszącą im religią astralną i powszechnym fatalizmem nawiedzały jak koszmar dusze ludzi pierwszego wieku. … Ludzie, którzy byli pod wpływem kultu gwiazd, czuli, że wszystkim rządzi „los”. Szczególna koniunkcja gwiazd lub planet, pod którymi ludzie się urodzili, posiadała decydujące znaczenie i nieodwracalnie zadecydowała o ich przeznaczeniu” (Efezjan, Kolosan i Filemona [John Knox, 1991]). Dobra nowina, którą głosił Paweł polegała na tym, że Bóg oferuje im nową drogę na przyszłość, i zaprasza ich, aby skorzystali z wolnego wyboru i odpowiedzieli z wiarą na Boże wezwanie. (1,13; 3,17). Nie powinniśmy nigdy zamieniać ogłaszania dobrej nowiny na fatalistyczną i deterministyczną wiadomość podobną do tej, przed którą uciekli słuchacze Pawła. „Na tym polega ratunek przed bezosobowym losem, przed horoskopami astrologicznymi, przed karmą i kismetem, przed filozofią głoszącą, że „biologia jest przeznaczeniem” (Peterson, 61).
DO PRZEMYŚLENIA
Paweł rozpoczyna list do Efezjan majestatycznym podziękowaniem. Policz liczbę zdań w swoim tłumaczeniu fragmentu. Które z tych zdań jest Twoim zdaniem głównym zdaniem tej części?
Ef 1,3-6 Jak według tego fragmentu postrzega nas Bóg? Paweł dużo mówi o błogosławieństwach. Czym właściwie JEST błogosławieństwo? Co to znaczy, że zostaliśmy „wybrani” przed założeniem świata? Jakie jest kluczowe przesłanie zawarte w wersetach 3-6? Pojęcie „w okręgach niebieskich” występuje tylko w Liście do Efezjan w Nowym Testamencie. Co oznacza to zdanie?
Termin „odkupienie” często pojawia się w Nowym Testamencie. Czym jest „odkupienie” w Liście do Efezjan? Odkupienie podkreśla ideę kosztowności. Pod jakim względem nasze zbawienie kosztowało Boga? Komu zapłacono cenę odkupienia?
Ef 1,9-10 Czego dotyczy Boży plan w kontekście „pełni czasu”? Jeśli ten fragment wskazuje na kosmiczny konflikt, dlaczego nie ma w nim odniesienia do Szatana ani krzyża? Jak Bóg planuje zjednoczyć wszechświat? Co idea planu mówi nam o Bogu?
Jak mogłaby zmienić się nasza eschatologiczna perspektywa, gdybyśmy skupili uwagę na Bożym planie związanym z „nastaniem pełni czasów”, który polegał na „połączeniu wszystkiego w jedną całość w Chrystusie”? (Ef 1,9.10)
Ef 1,11-12. Paweł używa w tym fragmencie słowa „dziedzictwo”. Czym jest to dziedzictwo? W jakim sensie można powiedzieć, że jesteśmy dziedzictwem Bożym? Jaka jest różnica między pracą, aby coś zdobyć, a odziedziczeniem czegoś?
Jak zmieniłoby się twoje życie, gdybyś poważniej potraktował wielki cel życia, jakim jest życie polegające na „uwielbieniu Jego [Boga] chwały”? (Ef 1:12)
Ef 1,13-14. Co się stało, kiedy Efezjanie usłyszeli ewangelię? Po czym poznajecie, że jesteście „zapieczętowani przez Ducha”? Skąd wiesz, kiedy Duch Święty jest obecny w czyimś życiu? Co to znaczy, że Duch Święty jest „gwarancją” lub „zastawem” przyszłego dziedzictwa? Jak ta koncepcja zapieczętowania odnosi się do Objawienia 7:1-3?
Porównaj „pieczętowanie” przez Ducha Świętego w Ef 1,13.14; 4,30 z pieczętowaniem sług Bożych „pieczęcią Boga żywego” na ich czołach w Ap 7,1-8. Jakie są podobieństwa i różnice między tymi dwoma „pieczętowaniami”?
Przygotował Jan Pollok
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz