Zjednoczone ciało Chrystusa (Ef 4,1-16)
Felieton do Szkoły Sobotniej na 12 sierpnia 2023
Autor listu do Efezjan 4,1-16 zwraca uwagę na uzdolnienia konkretnych osób, apostołów, proroków, ewangelistów, pastorów, nauczycieli. W jaki sposób pokazuje on jak doprowadzić do jedności wszystkie członki ciała?
Punkt zwrotny w Ef 4,1.
Paweł rozpoczyna drugą połowę listu czasownikiem parakaleō - napominam was, który sygnalizuje przejście od teologicznego wykładu do pastoralnego napomnienia. Aby wzmocnić swój apel, Paweł ponownie nawiązuje do autobiograficznego wątku i przypomina w jak trudnej sytuacji się znalazł jako więzień. Apostoł zaczyna aplikować naukę, którą przedstawił w rozdziałach 1-3 do rzeczywistych problemów, które jego zdaniem powinny być rozwiązane.
W jaki sposób zrozumieć Ef 4,1-16 - który wydaje się być nieco chaotyczny? Ponownie, warto najpierw poznać strukturę fragmentu, którym zajmowaliśmy się w tym tygodniu.
4:1-6 Wezwanie do jedności
- w. 1-3 – Paweł zachęca swoich czytelników, aby zainteresowali się i podjęli działania, które sprzyjają jedności w kościele
- w. 4-6 – siedem „jedynek”: hymn wysławiający jedność
4:7-16 Wywyższony Jezus daje dary, które sprzyjają budowaniu jedności
- w. 7 – każdy członek kościoła jest obdarowany przez Jezusa
- w. 8-9 – cytat z księgi Psalmów 68,18 jako przepowiednia, że wywyższony Jezus będzie rozdawał dary, które zjednoczą Kościół
- w. 11-16 – sposób w jaki dary przekazane przez Jezusa jednoczą ciało Chrystusa
Czego można się nauczyć na temat jedności Kościoła z tego fragmentu?
W Liście do Efezjan 4:1-16 Paweł wyartykułował dwie różne perspektywy patrzenia na jedność, które jego zdaniem są komplementarne:
- jedność Kościoła jest rzeczywistością, jest faktem teologicznym, który należy głosić i celebrować (ww. 4-6);
- Jedność kościoła wymaga świadomego pielęgnowania ze strony wierzących i jest celem, do którego zmierza kościół obdarowany darami przez Chrystusa (w. 1-3.7-16). Jedność, która jest wynikiem Bożych błogosławieństw nie powinna zachęcać wierzących do pasywności. Paweł zachęca ich, aby „starali się zachować jedność Ducha” (w.3) Słowo spoudazo – przetłumaczone jako – „starać się”, faktycznie oznacza robić coś z wielką gorliwością i żarliwością. Bardzo często mamy tendencję, aby patrzeć na siebie przez pryzmat naszych wad. Wydaje się nam, że jeżeli my mamy jakieś braki, to inni również je posiadają. Paweł zachęca wierzących w tym fragmencie, aby spoglądali na Chrystusa jako dawcę prezentów, a na członków Kościoła jako odbiorców Jego darów.
Ilu członków kościoła ma przyczynić się do zdrowia, wzrostu i jedności kościoła?
Warto zauważyć, że chociaż Paweł podkreśla kluczową rolę „sług Słowa”, to jednak zwraca uwagę, że każdy członek kościoła jest obdarzony talentami i jest ważną „częścią ciała Chrystusa”. „Nikt nie jest pominięty w hojności Chrystusa” (Ephesians, PNTC, 287). Paweł rozpoczyna jak i kończy fragment, Ef 4,7-16, tą myślą. Ponieważ dary duchowe są postrzegane jako wyraz „łaski” Bożej (Rz 12,6; 1Pi 4,10), dlatego wyrażenie „dar Chrystusowy” (w. 7) można rozumieć jako określenie odnoszące się do roli Chrystusa w przekazywaniu darów duchowych. Paweł sugeruje w ten sposób, że każdy członek Kościoła jest w szczególny sposób uzdolniony. Apostoł powraca do tej myśli w kontekście metafory ciała w 16b, gdzie zauważa, że w ten sposób „każdy poszczególny członek” „działa zgodnie z przeznaczeniem” dlatego całe ciało „rośnie i buduje siebie samo w miłości.”
W Ef 4,8 Paweł posługuje się cytatem Ps 68,19 aby powiedzieć o wywyższonym Jezusie jako Dawcy darów.
Największym wyzwaniem egzegetycznym jest cytowany przez Pawła fragment Psalmu 68,18. Paweł cytuje i interpretuje ten Psalm jako proroctwo o Jezusie: „Wstąpiwszy na wysokość, powiódł za sobą jeńców i ludzi darami obdarzył.”
Należy pamiętać, aby zawsze, gdy spotykamy cytaty ze Starego Testamentu zwrócić uwagę na ich pierwotny kontekst. Autor psalmu przedstawia Boga Jahwe, jako wodza który po wygranej wielkiej bitwie: (1) wstępuje do swojej królewskiej stolicy, prowadząc dużą grupę jeńców, a następnie (2) rozdaje dary dowódcom i żołnierzom, którzy przyczynili się do zwycięstwa. Co ciekawe, gdy wrócimy do oryginalnego Ps 68 to jest tam napisane, że to zwycięski wódz otrzymuje dary od ludzi. Cytat w liście do Efezjan jest targumem czyli wyjaśnieniem lub parafrazą tekstu hebrajskiego. Paweł zapożycza kontekst psalmu w taki sposób, aby pasował do chrystologicznej interpretacji jaką przedstawiał w tym fragmencie. Według Pawła to Chrystus wstąpił na wyżyny, o czym pisał już wcześniej w końcówce rozdziału 1. oraz w Ef 2,4-6. Chrystus po wielkim zwycięstwie na krzyżu wstąpił do nieba i usiadł na tronie swojego Ojca oraz poprowadził jeńców zwracając w ten sposób uwagę na swoje wielkie zwycięstwo. Następnie, podobnie jak zwycięski wódz, który rozdawał prezenty ludziom, którzy pomogli mu odnieść zwycięstwo, Chrystus zstąpił (przez Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy) i rozdał dary swojemu ludowi.
Jeżeli przyjmiemy oryginalny porządek, przedstawiony w psalmie to najpierw jest wstąpienie, a następnie jest zstąpienie. Mamy więc tutaj alternatywny obraz Pięćdziesiątnicy z Dz 2. W wersetach 9-10 Paweł opisuje dwa wydarzenia: (1) Jezus, który wstępuje i zostaje wywyższony, jest tym samym, który zstępuje w Duchu, aby rozdawać duchowe dary (w. 9); a następnie (2) odwraca punkt widzenia, Ten, który zstąpił w Duchu, musi być utożsamiony z wywyższonym Jezusem, który wstąpił na tron Boży (w. 10).
W podręczniku do Szkoły Sobotniej w części na piątek (s. 57) znajduje się bardzo ważny komentarz na temat różnic w tłumaczeniu wersetu 8 oraz 9. Na przykład tłumacze Biblii Warszawskiej napisali „wpierw zstąpił” co sugeruje inną kolejność wydarzeń – przed wstąpieniem nastąpiło zstąpienie. W tekście greckim nie jest powiedziane co nastąpiło najpierw: wstąpienie czy zstąpienie. Dlatego lepiej jest zastosować porządek narracji zgodny z Psalmem 68,19 według którego wstąpienie Chrystusa do nieba miało miejsce najpierw, a dopiero potem nastąpiło zstąpienie Ducha Świętego. W tekście Biblii Ekumenicznej na przykład kwestia kolejności nie została definitywnie rozstrzygnięta: „Czy zaś to, że wstąpił, nie znaczy, że również zstąpił w najniższe obszary ziemi?”
Jakie dary daje wywyższony Jezus?
W greckim tekście listu do Efezjan, dary które rozdał wywyższony Jezus są wymienione bez żadnych wyjaśnień: „Także ten sam, rzeczywiście, dał - apostołów, proroków, ewangelistów, pasterzy oraz nauczycieli”. (NBG) Grecka składnia pozwala na zinterpretowanie dwóch ostatnich tytułów, jako nazwy jednej grupy czyli pasterzy-nauczycieli. Zgodnie z taką interpretacją, mamy cztery typy „sług Słowa”. Warto zauważyć dwie interesujące zmiany w stosunku do wcześniejszych dyskusji Pawła na temat darów duchowych w 1Kor 12.14 oraz Rz 12. W liście do Efezjan:
- Jezus jest Dawcą darów (Duch w 1Kor i Rz);
- Dary nie są duchowymi darami przekazanymi ludziom; lecz są raczej ludźmi, którzy zostali oddani Kościołowi.
W tym idealistycznym liście, w którym wydaje się, że nie ma żadnego problemu, jakie wyzwanie omawia Paweł w wersecie 14?
Paweł połączył w tym wersecie trzy metafory: małe dzieci, łódka na wzburzonym morzu oraz oszustów grających w kości. Być może Paweł chciał, aby jego czytelnicy połączyli te trzy metafory. Opisy Pawła powodują, że chcielibyśmy wiedzieć więcej na temat problemów w Efezie. Czy Paweł wiedział o herezjach, które zagrażały kościołom domowym w Efezie? Być może miał na myśli błędne poglądy które szerzyły się w Kolosach, które poznajemy dzięki informacjom pochodzącym z listu do Kolosan, który był blisko spokrewniony z listem do Efezjan. Być może Paweł obawiał się, że mogą się one rozpowszechnić również w Efezie. Autor podręcznika napisał w części na czwartek: „Paweł uważa, że tendencja do podziałów jest istotną oznaką błędu. To co odżywia ciało i pomaga mu „trzymać się razem”, jest dobre, podczas gdy to, co je osłabia i dzieli, jest złe. Odwracając się od nauk, które wprowadzają podziały i przyjmując naukę od sprawdzonych i zaufanych nauczycieli (w. 11), wierzący zmierzają w stronę prawdziwej dojrzałości chrześcijańskiej i odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu ciała Chrystusa. (4,12.13; oraz 4,15.16)” (s.56).
W jaki sposób Paweł ponownie wykorzystuje metaforę ciała w Ef 4,1-16?
W Liście do Efezjan 4,1-16, który jest jednym z późniejszych listów - Paweł przestawił najbardziej szczegółowy opis metafory ciała (por. Kol 2,18-19). Apostoł skoncentrował uwagę na roli „darów” (domata w. 8) w kontekście jedności. Bardzo ciekawe jest porównanie metafory ciała przedstawione w tym fragmencie z tym, które Paweł opisał w 1Kor 12. W obu fragmentach Paweł wykorzystuje metaforę ciała, aby zrozumieć znaczenie darów duchowych. W 1Kor 12, chociaż to Bóg porządkuje dary w ciele (1Kor 12,18.24.28), to jednak Duch rozdaje dary (1Kor 4,4-11). W Liście do Efezjan, dary są dawane przez triumfującego Chrystusa (Ef 4,8.11). W 1 Kor 12 wymieniona jest większa ilość zarówno darów duchowych, jak i części ciała (stopa, ręka, ucho, oko, głowa), chociaż żaden z darów nie jest identyfikowany z konkretną częścią ciała. W Ef 4 Paweł umieścił odnośniki do krótszej listy części ciała. Na przykład „głową” jest Chrystus (4,15); podczas gdy w 1 Kor 12 głowa nie została wyróżniona jako szczególnie istotna część ciała. Słudzy Słowa, którzy zostali wymienieni w Ef 4,11 pełnią w tej metaforze rolę „więzadeł” - haphēs (4,16) natomiast inni członkowie kościoła są nazwani „częściami” - meroi, (4,16). Wydaje się, że w Ef 4,11-16 Paweł pragnie podkreślić rolę apostołów, proroków, ewangelistów i pastorów-nauczycieli we wspieraniu jedności i wzrostu kościoła. Paweł wykorzystując metaforę ciała, zwraca uwagę na znaczenie wzrostu ciała co jest szczególnie widoczna w wersetach 11-16.
DO PRZEMYŚLENIA
Efezjan 4,1-3 Do jakich trzech podstawowych rzeczy, zachęca Paweł wierzących? O jakim „powołaniu” mówi tutaj Paweł? Jakie znaczenie posiada fakt, że chrześcijańskie życie jest tutaj opisane przy pomocy metafory „chodzenia”? Jakiej lekcji możemy się z tego nauczyć? Jaką rolę odgrywa w tym chodzeniu pokora, łagodność i cierpliwość?
Efezjan 4,4-6 Dlaczego „jedność” jest dla Pawła tak kluczowym pojęciem? Paweł używa słowa „jeden” aż siedem razy w tym fragmencie! W jaki sposób możemy zrozumieć i docenić to wezwanie do jedności w podzielonym chrześcijaństwie oraz spolaryzowanym świecie? Co musimy wyeliminować, zostawić i zburzyć?
Efezjan 4,7-10 Trzecim elementem podkreślonym w tej części jest sposób, w jaki zmartwychwstały Pan, który wstąpił do nieba daje różne dary członkom Swojego ciała. Co nam to mówi o Bogu? Różnorodność, którą możemy obserwować w akcie stworzenia jest zdumiewająca. Dlaczego Bóg zwiększa tę różnorodność jeszcze bardziej w akcie odkupienia?
Dlaczego tak się dzieje, że kiedy spotykamy się razem, tak bardzo zależy nam na tym, aby wszyscy byli tacy sami – tacy jak my? Rasizm, seksizm, nacjonalizm, sekciarstwo – wydaje się, że czujemy się bezpiecznie tylko wtedy, gdy jesteśmy częścią niezróżnicowanej grupy społecznej. Czujemy się komfortowo, gdy otaczamy się ludźmi, którzy myślą, zachowują się, jedzą, mówią i ubierają się tak samo jak my. Ci którzy nie pasują do naszego klubu konformistów, są traktowani z podejrzliwością, wrogością i są wykluczani. W jaki sposób różnorodność zagraża naszemu bezpieczeństwu psychicznemu?
Efezjan 4,11-13 Jakie jest znaczenie darów duchowych? W jaki praktyczny sposób przyczyniają się one do jedności ciała? Jeśli jest to takie ważne, dlaczego większość członków ma trudności z określeniem swoich trzech najważniejszych darów duchowych?
Wzrastanie i rozwój są istotną częścią chrześcijańskiego życia. Paweł chciał, aby jego nowonarodzeni chrześcijanie wzrastali, dlatego mówi im „Nie bądźcie jak dzieci”. Dlaczego Jezus mówi: „Bądźcie jak dzieci”? Czy oba polecenia mogą być prawdziwe? Rozwój niektórych elementów chrześcijańskiego życia wymaga czasu. Inne elementy pojawiają się naturalnie, gdy wierzący odkryje i doświadczy obecności oraz mocy zmartwychwstałego Chrystusa w swoim życiu.
Efezjan 4,14 W jaki sposób jesteśmy narażeni na różnego rodzaju oszustów, którzy wykorzystują niedojrzałych wierzących? Jak ważne jest to w roku, w którym przypominamy sobie o 30. rocznicy Waco w Texasie?
Efezjan 4,15-16 Nie ma rozwoju duchowego bez rozwoju emocjonalnego. Co pomaga nam w tym procesie? Jakiej metafory używa Paweł w wersecie 16.? Czy są obszary, w których musimy wzrastać jako jednostki i jako kościół?
Przygotował Jan Pollok
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz