Życie ukształtowane przez Chrystusa oraz mowa inspirowana przez Ducha Świętego (Ef 4,17-32)
Felieton do Szkoły Sobotniej na 19 sierpnia 2023
W Liście do Efezjan 4,26 Paweł mówi wierzącym, aby się gniewali, ale nie grzeszyli. Czy jest możliwe, aby wierzący wpadł w gniew i nie grzeszył?
W Ef 4,17-32 Paweł jest zainteresowany jakością mowy, która jest praktykowana przez chrześcijan, zwłaszcza w społeczności wierzących. Dlaczego jest to dla niego taka wielka sprawa?
W jaki sposób Ef 4,17-32 łączy się z wcześniejszym fragmentem Ef 4,1-16?
W Ef 4,1-16 Paweł opisał gruntowną przemianę, jakiej doświadczyli wierzący w Efezie. Jego zdaniem mowa, której używają do wzajemnego budowania wskazuje na rzeczywiste doświadczenie tej przemiany. Podobieństwo między wersetami 1 i 17 wskazuje, że Paweł nie podejmuje w 4,17-32 nowego tematu, ale kontynuuje ten sam – problem jedności – z innego i początkowo bardziej negatywnego punktu widzenia.
W 4,1-16 Paweł położył nacisk na to, co pozytywne - budowanie jedności kościoła. W drugiej części czwartego rozdziału przedstawia wzorzec życia, który podważa tę jedność. Przedstawia twardy, samolubny model życia praktykowany przez pogan (w. 17-19, 22), i przeciwstawia go nowemu, chrześcijańskiemu modelowi (w. 20-21, 23-24). Apostoł przedstawia zdecydowaną krytykę zachowań, które prowadzą do podziałów i podważają jedność wspólnoty chrześcijańskiej (w. 25-31). Paweł kończy ten fragment zachętą do życzliwości i przebaczenia, w której pobrzmiewa model życia przedstawiony na początku rozdziału 4. – w wersetach 1-3. W takim zestawieniu fragmenty 4,1-16 i 4,17-32, chociaż stanowią oddzielne sekcje, są ze sobą ściśle powiązane. W obu fragmentach Paweł zajmuje się tematem jedności w Kościele, odrzucając wzorce zachowań, które niszczą jedność i zachęcając do pielęgnowania postaw, które ją wzmacniają.
Jak zawsze, warto najpierw zapoznać się ze strukturą fragmentu, który obecnie badamy.
Zarys Efezjan 4,17-32
4,17-24 Kontrast między pogańskim i chrześcijańskim stylem życia
– 4,17-19 Pogański model życia: próżny, w ciemności, wyalienowany, obojętny, staczający się w dół w coraz większą nieczystość (echo takiego modelu można wysłyszeć w w. 22)
- 4:20-24 Model życia ukształtowany na wzór Chrystusa: odnowiony, zbudowany na nowej tożsamości, odzwierciedlający sprawiedliwość i świętość Boga
4,25-32 Mowa narzędziem do poprawy zdrowia i jedności kościoła
- 4,25-30 Krytyka zchowań które prowadzą do podziałów
- 4,25 Unikanie fałszu i eksponowanie prawdy
- 4,26-27 Ograniczenie wyrażania gniewu
- 4,28 (zmiana tematu) Złodziej zmienia swoje postępowanie i zajmuje się uczciwą pracą i filantropią
- 4:29-30 Odrzucenie „nieprzyzwoitych słów” – wypowiadanie tylko słów, które „budują” i „dają błogosławieństwo”, co pozwala uniknąć zasmucania Ducha Świętego
- 4,31-32 Przeciwieństwa: należy odrzucić - gorycz, gniew, złość etc. – prowadzenie życia zbudowanego na modelu Chrystusa – zastosowanie przebaczenia.
W jaki sposób nacisk, jaki Paweł położył na znaczenie mowy w 4,25-32, łączy się z resztą listu?
List do Efezjan był prawdopodobnie czytany w różnych kościołach domowych. Paweł zwrócił szczególnie uwagę na znaczenie języka mówionego. W swoim „przemówieniu listowym” Apostoł miał wiele do powiedzenia na temat mowy, która wyrządza szkodę („nieprzyzwoita mowa”, 4,29), na przykład chlubienie się (2,8-9), wyzwiska (2,11), głoszenie fałszywych doktryn ( 4,14; 5,6), kłamstwa (4,25), rozmowy o charakterze seksualnym (5,3-4) oraz prowokowanie i grożenie (6,4.9). W przeciwieństwie do mowy, która przynosi szkodę Paweł przedstawił również przykłady mowy zainspirowanej przez Ducha - zdrowej mowy, która polega na mówieniu prawdy (4,25), „budowaniu” (4,29) tych, którzy jej słuchają. Używanie takiej mowy jest przykładem wzorowania się na Jezusie, który jest głosicielem pojednania, który głosi pokój (2,17), który powołuje ludzi takich jak Paweł (3,8-9). Zamiast szkodliwej mowy, takiej jak gniewne, zniesławiające wybuchy (4,31), Paweł proponuje wielbienie Boga (1,3-14), serdeczne słowa przebaczenia (4,32), dziękczynienie i pieśni uwielbienia skierowane do Boga (5,4.18-20) modlitwy wstawiennicze (6,18-20). Apostoł w swoim liście wielokrotnie pokazywał wzór takiej mowy: 1,15-21; 3,14-21.
Czy List do Efezjan 4,26 jest obroną „świętego oburzenia”?
Gniewajcie się, lecz nie grzeszcie; niech słońce nie zachodzi nad gniewem waszym (4,26). Wielu z nas posługiwało się tym wersetem jako dowodem na poparcie tzw. „świętego oburzenia” lub „świętego gniewu”. Niektórzy ludzie mówią, „Możemy się gniewać i nie grzeszyć. Są takie przypadki, w których Bóg pochwala użycie emocji. Wydaje się, jak gdyby wypowiedź Pawła w wersecie 26 na temat gniewu można było zinterpretować jako ustępstwo lub aprobatę negatywnych emocji: „Jeżeli się rozgniewacie, nie pozwólcie, aby wasz gniew doprowadził was do grzechu.”
Musimy być ostrożni z taką interpretacją. W ubiegłym tygodniu zwróciłem uwagę na bardzo ważną zasadę hermeneutyczną, mianowicie gdy autor nowotestamentowy cytuje fragmenty Starego Testamentu to należy starannie zbadać ich starotestamentowy kontekst. Paweł w tym wersecie (4,26) cytuje Psalm 4,5. Jeżeli zbadamy kontekst tego Psalmu, to zauważymy, że jego autor zaleca staranne przemyślenie, ciszę i ufność w Bogu. Właśnie ten starotestamentowy kontekst, powinien nas pouczyć o tym, co Paweł mówi w Ef4:26. Zaledwie kilka wersetów później w 4,31 Paweł zakazuje gniewu i gniewnej mowy: Wszelka gorycz i zapalczywość, i gniew, i krzyk, i złorzeczenie niech będą usunięte spośród was wraz z wszelką złością. Apostoł nie jest zainteresowany usprawiedliwianiem okazywania gniewu, ale raczej jego ograniczeniem. Taką tezę potwierdza dodatkowe polecenie, które zostało umieszczone w tym samym wersecie: „niech słońce nie zachodzi nad gniewem waszym”. Nie uważam, że 4,26 możemy cytować jako przyzwolenie na okazywanie gniewu. Faktycznie Paweł zachęca nas, abyśmy ograniczyli gniew i w ten sposób ograniczyli szkody jakie może on wywołać.
Czy polecenie Pawła „nie dawajcie diabłu przystępu” (w. 27) oznacza, że ma on na myśli kosmiczny konflikt?
Użycie terminu diabolos w 6,11 może wskazywać, że mamy tutaj echo wersetu 4,27 gdzie również pojawia się słowo diabolos, przy czym werset 27 służy jako wstęp do 6,10-20. Czy werset 27 może być krótkim stwierdzeniem odnoszącym się do „kosmicznego konfliktu”? Czy Paweł opisuje już tutaj pole bitwy, wzywając wiernych, aby bronili linii frontu? Warto zauważyć, że 6,11 zawiera nie tylko słownictwo, ale przedstawia także teologiczną myśl o przebiegłym, demonicznym przeciwniku, który szuka wszelkich możliwych sposobów zdobycia przewagi nad wierzącymi.
Jakiego rodzaju filtr mowy, zdaniem Pawła, powinien być uruchomiony w umysłach i sercach wierzących?
Każda fraza w Ef 4,29 zawiera cenne rady. Paweł prosi wierzących, aby dokonali wewnętrznej, natchnionej przez Ducha Świętego analizy swojej mowy i zastosowali trzy testy zanim wypowiedzą jakiekolwiek słowo:
1. Czy jest ono „dobre do budowania”? Czy zachęca (lub zniechęca) słuchacza? Czy buduje jego wiarę i nadzieję?
2. Słowo może być pozytywne, ale czy „pasuje do danej okazji”? Czy jest ono wypowiedziane w samą porę i czy pasuje do okoliczności? Czy jest odpowiednie w konkretnym kontekście, w którym ma być wypowiedziane?
3. Koronnym testem jest sprawdzenie, czy „przynosi błogosławieństwo tym, którzy go słuchają”?
W jaki sposób niewłaściwe używanie mowy wpływa na Ducha Świętego, który tworzy Boską Trójcę? (…nie zasmucajcie Bożego Ducha Świętego…) (4,30).
W jaki sposób Paweł łączy ze sobą przebaczenie „w wymiarze pionowym” i przebaczenie „w wymiarze poziomym”?
Paweł zaprasza abyśmy w naszych rozmowach wykorzystywali model, który zastosował Bóg w stosunku do nas. (w. 32) i przekazywali innym „łaskę” — niezasłużoną przychylność, błogosławieństwo i przebaczenie — które okazał nam Bóg w Jezusie.
Niedawno zmarły, prezbiteriański pastor Tim Keller wspaniale wyartykułował zasadę podwójnego przebaczenia. Tim Keller nazywa przebaczenie zarówno procesem, jak i obietnicą, przy czym najpierw trzeba złożyć obietnicę, aby następnie uruchomić proces. Przebaczenie jest udzielone, zanim zostanie odczute. Przebaczenie składa się z dwóch ważnych kroków: 1. Pamiętaj, że jesteś grzesznikiem (żyję dzięki łasce Bożej; Chrystus nie ukarał mnie za moje grzechy); 2. Podejmij zobowiązanie, że nie zareagujesz w taki sam sposób wobec sprawcy, innych osób i wobec siebie samego. Jeżeli będziesz nad tym pracować, powoli zaczniesz to odczuwać (www.christianitytoday.com/ct/ podcasts/russell-moore-show/).
Jakie lekcje dotyczące mowy wynikają z Efezjan 4?
Słowa zawierają potężną moc. Warto zwrócić uwagę na interesującą statystykę i zauważyć, ile czasu przeznaczył Paweł w Liście do Efezjan na refleksję na temat mowy. Paweł chce nam powiedzieć, że ten niesamowity, boski dar mowy, który wszyscy posiadamy jest czymś, co musimy powierzyć Bogu. Nasze słowa powinny sprzyjać budowaniu jedności kościoła (4,1-16) i służyć emocjonalnemu i duchowemu zdrowiu jego członków (4,17-32). Mowa nie powinna być nonszalanckim, bezmyślnym aktem, ale powinna sygnalizować, że jesteśmy naśladowcami Chrystusa, działającymi zgodnie z boskim, ostatecznym celem zdobycia kosmicznej jedności w Nim (1,9-10).
DO PRZEMYŚLENIA
Efezjan 4,17-19 Jakie jest podobieństwo między 4,1 a 4,17? W Ef 4,1-16 Paweł zajmuje się tematem jedności w kościele. W Ef 4,17-24 Paweł przeciwstawia styl życia pogan, który podważa jedność (4,17-19), chrześcijańskim wzorcom życia, które ją wzmacniają (4,20-24). Dlaczego życie chrześcijańskie zostało opisane jako „chodzenie” (4,17 por. 2,2)? Co jest przyczyną „spirali grzechu” (4,17-19)? Dlaczego jeżeli chcemy zmienić zachowanie, najpierw musimy zmienić coś w naszym myśleniu?
Efezjan 4:20-24 Jak to się dzieje, że prawda w religii chrześcijańskiej ‘otwiera’ umysł (4:20, 21)? W jaki sposób możemy się upewnić, że metafora „zdejmowania” i „ubierania” nie przedstawia jedynie powierzchownej zmiany? Co szczególnego było w zmianie ubioru w kulturze starożytnej? Dlaczego tajemnicą życia chrześcijańskiego jest ‛odnawianie się w duchu umysłu’? (4:23)
Efezjan 4,25-32 Co jest charakterystycznego w strukturze fragmentu 4,25-32? Jak pogodzić odrzucenie „wszelkiego gniewu” (4,31) z poleceniem „gniewajcie się, ale nie grzeszcie” (4,26)? W jaki sposób objawia się przemieniająca łaska Chrystusa (4,28.29?
Efezjan 4,30-31 Jaka jest rola Ducha Świętego we wspólnocie wierzących? „Pieczęć” była urzędowym znakiem na dokumencie przeznaczonym na określoną okazję lub w określonym celu. Ten znak wskazywał, do kogo należy dany dokument i jaki jest jego cel. Dlaczego Paweł mówi o „zasmucaniu Ducha Świętego”, a nie o zasmucaniu Chrystusa lub Ojca (Izajasz 63,10)? Czego dowiadujemy się z Ef 4,30 na temat „osobowości” i oraz boskości Ducha Świętego? Co należy odłożyć (4,31)? Co jest pozytywnego w tym pleceniu i jakie jest uzasadnienie tego polecenia (4,32)? Dlaczego życzliwość jest jedną z najczystszych form naśladowania Boga?
W jaki sposób możemy odzwierciedlać życie Jezusa i miłość Boga we współczesnej kulturze? W czym nasza kultura jest podobna a w czym różnie się od kultury w pierwszym wieku? Co możemy zrobić zarówno indywidualnie jak i zbiorowo, aby prawda i miłość mogły zastąpić fałsz i gorycz w strefie moich wpływów?
Jaki związek istnieje między przebaczeniem i goryczą? Jaka jest różnica między przebaczeniem ze względu na mnie, ze względu na stronę przeciwną i ze względu na Jezusa (4,32)? W starożytności, w kulturze żydowskiej ciało osoby zmarłej przed włożeniem do grobu było zawijane w specjalną tkaninę. Jeśli zostaliśmy wzbudzeni z martwych, dlaczego mielibyśmy dalej nosić „grobową szatę”? Jezus mówi o nas tak, jak powiedział o Łazarzu: „Rozwiążcie go i pozwólcie mu odejść!” Co musimy odłożyć, aby żyć życiem ukształtowanym przez Chrystusa i napełnionym Duchem?
Przygotował Jan Pollok
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz