Komentarz do lekcji szkoły sobotniej pastora Janka Polloka

 

Łaska Twoja sięga aż do niebios

Felieton do Szkoły Sobotniej na 17 lutego 2024

Główna myśl: Boża lojalność wynikająca z przymierza to temat przewijający się przez całą Biblię. Bóg zaprasza swój lud, aby nie tylko doświadczył w jaki sposób Jego miłość okazana w przymierzu trwa na zawsze jako podstawa istnienia, ale także w jaki sposób Jego zaproszenie do budowania partnerskich relacji jest wciąż dostępne dla każdego człowieka.

Z ludzkiego punktu widzenia co może oznaczać stwierdzenie, że łaska Boga sięga aż do niebios? W jakich momentach potrzebujemy Bożego miłosierdzia i Bożej łaski? Słowo hesed jest najczęściej tłumaczone jako łaska. Wydaje się, jak gdyby pojęcie hesed nie miało granic. Jest bardzo szerokie, w słownikach ma ono około 15 różnych znaczeń.

W ubiegłym tygodniu mówiliśmy o tym, że w Starym Testamencie idea Boga miała wymiar lokalny i że był On dostępny przy pomocy lokalnych struktur takich jak świątynia. Jednak Jego łaska jest i nie może być kontrolowana przez nasze religijne struktury. Ona po prostu jest.

W tym tygodniu autorka naszego podręcznika wybrała kilka psalmów, w których poeta „wyznaje grzechy” i połączyła je z „psalmami uwielbienia”. W ten sposób zaproponowała nowe spojrzenie na psalmy. Tematem przewodnim jest kontrast pomiędzy wielkością Boga i kruchością człowieka. Człowiek nie ma w sobie nic, co dawałoby mu wartość przed Bogiem, jest całkowicie zależny od miłosierdzia Bożego. Zatem psalmy omawiane w tym tygodniu celebrują fakt, że miłosierdzie Boże jest wieczne.

Psalm 51 jest jednym z najlepiej znanych tekstów Starego Testamentu. Jest to najbardziej znany z siedmiu tradycyjnych psalmów pokutnych (6; 32; 38; 51; 102; 130; 143). Jest on szczególnie ciekawy, zwłaszcza gdy zauważymy, że w Psalmach brak jest wyznawania grzechów i błagania o przebaczenie. Niektóre wersety tego psalmu zainspirowały twórców współczesnych pieśni.

Psalm 51 przenosi słuchacza od słów prośby pokutnej: Zmiłuj się nade mną, Boże, według łaski swojej (w. 1), do słów wyrażających śmiałą ufność: Wtedy chętnie przyjmiesz ofiary, dary i całopalenia (w. 21). Autor psalmu wyraża prośby, wyznania, śluby, refleksje i oświadczenia o zaufaniu. Psalmista przeżył głęboki upadek duszy i wyszedł po drugiej stronie ciemnej nocy, gotowy uczyć innych dróg Bożych.

Czy masz jakieś osobiste wspomnienia związane z tą modlitwą? Czy kojarzą Ci się z tym Psalmem jakieś ilustracje? Co powoduje, że jest to tak popularny i często cytowany poemat?

W Psalmie 136 znajdujemy obszerną opowieść o Bogu jako Stworzycielu oraz Wybawicielu swojego ludu. Psalm był recytowany w sposób antyfonalny z chórem lub kantorem, któremu odpowiadało zgromadzenie w krótkim refrenie „Albowiem na wieki trwa Jego łaska!” Jest to dziękczynna pieśń pochwalna, która posiada formę litanii i była przeznaczona do liturgicznej recytacji. Słowo przetłumaczone tutaj jako „łaska” to hebrajskie słowo ḥesed, które można również przetłumaczyć jako „życzliwość”, „miłosierdzie” lub „wierność przymierzu”. Słowo to pojawia się setki razy w Starym Testamencie. Około połowy z tych wystąpień znajduje się właśnie w księdze Psalmów.

Słowo hesed określa relację przymierza i wyraża niezmienny stan – Boża ḥesed nigdy nie zawodzi. To słowo jest także zaproszeniem. Ludzie są zaproszeni do naśladowania miłości przymierza i ucieleśniania jej w swoich relacjach nie tylko z Bogiem, ale także ze sobą, z innymi oraz ze stworzonym światem.

Rabin Irving Yitzchak Greenberg, amerykański uczony i autor tak opowiada o ḥesed: „Słowo hesed określa coś więcej niż tylko lojalną życzliwość; Faktycznie hesed oznacza miłość przymierza, to znaczy taką miłość, która jest okazana i skierowana wobec drugiej osoby. Judaizm naucza, że wszyscy ludzie są ze sobą spokrewnieni i związani. Aby udoskonalić świat i stać się w pełni człowiekiem, jednostki wchodzą do wspólnoty przymierza. Jako partnerzy są zobowiązani, aby służyć, pielęgnować i wspierać siebie nawzajem, a tym samym wydobywać obraz Boga (o nieskończonej wartości, równości i wyjątkowości) z innych ludzi.”

Psalm 136 przedstawia w liturgiczny sposób za pomocą stwierdzeń i odpowiedzi, historię Boga i Jego ludu. Wyobraź sobie, że jesteś częścią grupy ludzi, która rytmicznie powtarza: „Albowiem na wielki trwa jego lojalna życzliwość!”

Na czym polega przymierze lojalności/miłosierdzia/życzliwości? Czy jest jakaś szczególna historia biblijna, która ilustruję tę koncepcję?

Być może warto w tym kontekście spojrzeć na historię złotego cielca. Mojżesz w tej historii jest przedstawiony jako pośrednik pomiędzy Izraelitami i Bogiem. Mojżesz wędruje tam i z powrotem pomiędzy obozem Izraelitów na pustyni i Bogiem, który objawił się na górze Synaj. Autor biblijny przedstawia dialog pomiędzy Mojżeszem i Bogiem. Mojżesz wstawia się za Izraelitami i mówi, Boże czy możesz przebaczyć im ich grzech? Bóg odpowiedział Mojżeszowi, „Nie mogę! Ten którzy zgrzeszył ten zostanie wymazany z mojej księgi.” Dialog między Bogiem i Mojżeszem jest dalej kontynuowany w Wj 33 i posiada formę sporu. W pewnym momencie Mojżesz mówi, jeżeli to zrobisz to muszę wiedzieć kim Ty jesteś. Dlatego objaw mi swoje zamysły, pokaż mi swoją chwałę! Bóg zgodził się, aby objawić Mojżeszowi swoją chwałę. I odpowiedział Pan: Sprawię, że całe dostojeństwo moje przejdzie przed tobą, i ogłoszę imię "Pan" przed tobą, i zmiłuję się, nad kim się zmiłuję, i zlituję się, nad kim się zlituję. Ponadto Bóg powiedział do Mojżesza, Nie możesz oglądać oblicza mojego, gdyż nie może mnie człowiek oglądać i pozostać przy życiu. Dowiadujemy się, że Bóg umieścił Mojżesza w rozpadlinie skalnej i Boży „majestat” przeszedł obok Mojżesza. Bóg powiedział do Mojżesza „osłonię cię dłonią moją, aż przejdę” i zobaczysz mnie z tyłu, ponieważ nie możesz oglądać mojego oblicza. W którą stronę spoglądał Bóg, gdy Mojżesz oglądał Jego tył? Mojżesz był na górze. Na dole był obóz Izraelitów. Być może można postawić tezę, że Bóg spoglądał w stronę ludzi. Ponieważ właśnie tam łaska była najbardziej potrzebna. Inicjatywa objawienia łaski leżała po stornie Boga. To On dokonuje aktu miłości. To On okazuje łaskę ludziom i pokazuje Mojżeszowi tył swojej postaci. To On umieszcza Mojżesza w rozpadlinie skalnej, aby Mojżesz mógł zobaczyć Jego postać i przeżyć. Bóg bierze odpowiedzialność na siebie. Na tym polegało przymierze. To jest hesed – łaska. Bóg ochrania ludzi przed skutkami załamania przymierza – okazuje im łaskę. Bóg okazuje swoją niepodważalną miłość i zaprasza nas do partnerstwa w przedstawianiu Jego łaski i w okazywaniu lojalności wobec przymierza w naszych relacjach na wszystkich poziomach.

Jaki jest skutek wypowiadania refrenu „Albowiem na wieki trwa Jego łaska!” w obecności innych osób? Na czym polega różnica pomiędzy uczestniczeniem w zbiorowej liturgii. a indywidualnym czytaniem takiego psalmu w samotności?

Wspólne powtarzanie takiego refrenu jednoczy uczestników liturgii i pomaga tworzyć wspólnotę. Im częściej powtarzamy te słowa, nasze emocja i uczucie stają się silniejsze. Ostatecznie czujemy, że jesteś razem, mamy poczucie wspólnoty, ponieważ dzielimy to samo doświadczenie. Podobnie jest, gdy śpiewamy hymny. Początkowo wydaje się, że powstaje dysonans, ale na końcu następuje kulminacja i czujemy zjednoczenie w harmonii.

Kiedy czytamy Psalm 136 osobiście, łączymy się z tysiącami ludzi, którzy przez wieki czytali tę modlitwę i mamy poczucie solidarności z nimi. Kiedy jednak łączymy nasze głosy i razem deklamujemy ten poemat przeżywamy jeszcze coś więcej. Kiedy wspólnie wypowiadamy słowa stajemy się zjednoczeni i mamy poczucie siły.

Dobra sztuka jest miejscem spotkania. Łączymy się razem we wspólnocie nie tylko między sobą, ale także z długą historią ludzi, którzy modlili się i wierzyli w te same obietnice.

DO PRZEMYŚLENIA

Psalm 51,3-7. Dlaczego w tym fragmencie autor psalmu odwołuje się do miłosierdzia Bożego? W jakim sensie grzechy popełnione przeciwko człowiekowi zostały zakwalifikowane jako grzechy popełnione wyłącznie przeciwko Bogu? W jaki sposób staramy się ukryć lub usprawiedliwić swój grzech?

Psalm 51,8-21. W jaki sposób zostało przedstawione przebaczenie grzechów? Jaki jest cel Bożego przebaczenia? Jeśli ofiara nie jest najważniejszą rzeczą w kontekście przebaczenia, dlaczego Bóg w ogóle jej wymagał? Jaki jest pogląd autora Psalmu 51 na grzech? Co nam to mówi na temat jego poglądu na Boga i jaki jest związek między tymi dwiema rzeczami?

Czy proszenie Boga o miłosierdzie, gdy grzeszymy, jest zuchwałością? Dlaczego? W jaki sposób śmierć Chrystusa pomaga nam zrozumieć, że Bóg może być zarówno święty, jak i miłosierny? W jaki sposób szczera spowiedź, której zbyt często unikamy, faktycznie prowadzi do radości? Jakie oprócz przebaczenia skutki przynosi szczera spowiedź przed Bogiem?

Psalm 136. Autor psalmu zachęca lud Boży do wysławiania Pana za Jego miłosierdzie. Co jest powodem, dla którego powinni wielbić Boga? Co psalmista może mieć na myśli, nazywając Jahwe „Bogiem bogów”? W jaki sposób ten obraz różnie się od nowotestamentowego poglądu na Boga?

Czym miłość Boża różni się od naszej miłości? W jaki sposób możesz naśladować miłość Boga do bliźnich? Autor psalmu 136 wielbi Boga z trzech powodów (kim jest, czego dokonał i gdzie jest). Za który z tych powodów chwalisz Boga najczęściej? Za co najmniej Go chwalisz?

Psalm 130. W jakiś sposób został w tym psalmie opisany grzech? Na czym polega „zważanie na winy”? Jakie znaczenie posiada fakt, że Bóg tak nie postępuje? Co to znaczy, że Bóg nie „zważa na winy”?

Dlaczego ważne jest, abyśmy pamiętali o naturze cierpienia w życiu chrześcijańskim?

Jakie są typowe sposoby, jakie stosują ludzie (niewłaściwie) aby uporać się ze swoimi winami? Jak ten Psalm uczy nas radzić sobie z poczuciem winy? Czego Psalm 130 uczy nas o charakterze Boga? Jak wygląda oczekiwanie na Pana?

Psalm 113 i 123. Autorka lekcji w ciekawy sposób połączyła te dwa Psalmy. Jakie dwa różne aspekty charakteru Boga są ukazane w tych psalmach? Jakie znaczenie miało imię danej osoby w kulturze hebrajskiej? Co to znaczy, że Bóg „patrzy w dół na niebo i na ziemię?” (Ps 113,6)? Co można zyskać dzięki skupieniu się na majestacie i mocy Boga? Na czym polega uwielbienie?

Dlaczego należy przypominać o podstawowych praktykach wiary takich jak wielbienie Boga? Czego Psalm 113 uczy nas o transcendencji Boga? Czego Psalm 113 uczy nas o łasce Boga? W jaki sposób Psalm 113 wskazuje na służbę Pana Jezusa?

Dlaczego ważne jest uznanie wspólnotowego charakteru Psalmu 123? Czy kiedykolwiek spotkałeś się z pogardą lub brakiem szacunku za to, że jesteś chrześcijaninem? Wyjaśnij, jakie zastosowanie ma Psalm 123 do takich przeżyć. Czego Psalm 123 uczy nas o wytrwałej modlitwie? Czego Psalm 123 uczy nas o suwerenności Pana? W jaki sposób ten atrybut Boga dodaje ci otuchy?

Psalm 103. W jaki sposób zostało ukazane miłosierdzie Boże? Wj 34:6-7. ⁶ Wtedy Pan przeszedł obok niego, a on zawołał: Panie, Panie, Boże miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu, bogaty w łaskę i wierność, ⁷ zachowujący łaskę dla tysięcy, odpuszczający winę, występek i grzech, nie pozostawiający w żadnym razie bez kary, lecz nawiedzający winę ojców na synach i na wnukach do trzeciego i czwartego pokolenia! W jaki sposób kontekst Wj 34 rzuca światło na Psalm 103? W jaki sposób Ps 103,8 Miłosierny i łaskawy jest Pan, Cierpliwy i pełen dobroci. przypomina wersety z księgi Wyjścia i jaki ma to związek z działaniami Boga na rzecz człowieka? Co oznacza słowo „błogosławić”? W jaki sposób możemy „błogosławić Boga”? Dlaczego Bóg wzywa nas do oddawania Mu czci?

Czego ten psalm uczy nas o osobistej i wspólnotowej naturze naszej wiary? Dlaczego jest korzystne, aby głosić sobie ewangelię? Psalm ten pokazuje, że stwierdzenia dotyczące przymiotów Boga odpowiadają działaniom Boga w historii. Dlaczego jest to istotne? Jak cechy Boga objawione w Psalmie 103 znajdują odzwierciedlenie w życiu i służbie Jezusa? Czego ten psalm uczy nas o naszych słabościach? Jaki to ma na Ciebie wpływ? Czego ten psalm uczy nas o trwałości miłości Bożej? W jaki sposób Cię to zachęca?

Przygotował Jan Pollok