Miłość jest wypełnieniem prawa.
Felieton do Szkoły Sobotniej na 29 marca 2025
Coraz częściej w niektórych środowiskach kościelnych pojawia się stwierdzenie, że empatia jest cechą toksyczną. Czy zgadzasz się z taką tezą?
Jezus był poruszony cierpieniem ludzi, którzy byli w około niego. Współczucie leżało u podstaw jego misji uzdrawiania, nauczania, włączania ludzi z powrotem do życia społecznego i w końcu jego ofiary na krzyżu za nasze grzechy. Okazywanie empatii nie było znakiem słabości. Niestety okazywanie empatii jest obecnie kwestionowane i sprowadzane do stanowiska politycznego, a nie do cnoty, którą pielęgnował Chrystus. Odrzucenie empatii oznacza pozbawienie naszej wiary głębi i sprowadzenie jej do sztywnego przestrzegania zasad, a nie do utrzymywania przymierza skupionego na miłości.
W tym tygodniu autor naszej lekcji wykorzystał anegdotę o sposobie radzenia sobie z problematycznym członkiem kościoła. W pewnym momencie ktoś z Rady Zboru powiedział: „Nie możemy podejmować decyzji w tej sprawie kierując się współczuciem!” Jeżeli jednak współczucie i miłość nie są podstawą naszych decyzji, to co nią jest? Co kieruje naszymi wyborami, jeśli nie miłość? Ciekawe co pojawia się w sercach ludzi, którzy odrzucają empatię i współczucie kiedy czytają fragment Pisma Świętego, który jasno stwierdza, że Bóg jest miłością.
Paweł w liście do Rzymian 13:8 przypomina, że kochanie bliźniego jest wypełnieniem prawa. Nawet dla tych, którzy skłaniają się ku wierze skoncentrowanej na prawie, ten werset niezaprzeczalnie przypomina, że miłość jest sercem chrześcijańskiego stylu życia.
Autor lekcji zaczyna część przeznaczoną na niedzielę od stwierdzenia: „Prawo Boże nie składa się z abstrakcyjnych zasad; ale jest raczej wyrazem relacji.” Boże prawo jest przymierzem — podobnie jak szabat jest przymierzem oraz małżeństwo. Prawo wyraża głęboką intymność i zaangażowanie w dobro tych, którzy są objęci tym przymierzem. Przykazania Boże zostały dane z miłości do nas i do innych, którzy będą odbiorcami naszego zaangażowania w przestrzeganiu tego prawa. Przykazania zostały tak zaprojektowane, aby rozwijać relacje — z Bogiem i ze sobą nawzajem.
Czasami wydaje się, że rozwijanie głębokich więzi nie zawsze jest chrześcijańskim priorytetem. Dlaczego tak bardzo skupiamy się na sztywnym przestrzeganiu zasad, zamiast żyć miłością, którą te przykazania miały inspirować? Pierwsze cztery przykazania skupiają się na naszej relacji z Bogiem, podczas gdy pozostałe sześć dotyczy naszych relacji z innymi. Taka kompozycja pokazuje jakie są Boże plany — On nie pragnie jedynie silnej relacji z nami, ale także zwraca uwagę na nasze relacje z innymi. Fakt, że więcej przykazań dotyczy tego, jak traktujemy siebie nawzajem, pokazuje jak ważne jest znaczenie ludzkich relacji w oczach Boga.
W naszej indywidualistycznej kulturze tak bardzo przekonaliśmy siebie, że liczy się tylko nasza osobista relacja z Bogiem, że zapomnieliśmy, iż prawidłowe relacje z Bogiem oznaczają również prawidłowe relacje z ludźmi, którzy znajdują się obok nas. Całe prawo Boże jest zbudowane na miłości. Oddzielenie się od miłości oznacza oddzielenie się od prawa Bożego — co oznacza ostatecznie oddzielenie się samego Boga.
2
2
Śmierć Jezusa nie zniosła prawa, ale je potwierdziła, demonstrując zarówno sprawiedliwość, jak i łaskę (Rz 3,25-26). Niestety wielu chrześcijan jest przekonanych, że łaska anuluje prawo. Jednak Paweł jasno mówi, że wierzący, którzy umarli dla grzechu, mają żyć sprawiedliwie. Prawo nie jest grzechem, ale objawia grzech, pokazując człowiekowi potrzebę zbawienia. Zamiast unieważniać prawo, wiara je ustanawia. Jezus wypełnił prawo, potwierdzając jego trwałość. Ponieważ prawo Boże odzwierciedla Jego niezmienny charakter miłości, sprawiedliwości i prawdy, posłuszeństwo Jego przykazaniom jest naturalną reakcją, która pokazuje, że Go kochamy (Jn 14,15).
Prawo i łaska nie są w opozycji, ale służą różnym celom w obrębie Bożej miłości i sprawiedliwości. Podczas gdy prawo objawia wolę Boga i prowadzi Jego lud, nie może jednak zbawić ani przemienić serca — może to zrobić tylko łaska Boga. Izraelici postrzegali prawo jako akt łaski, który wprowadza ład w ich życiu w przeciwieństwie do nieprzewidywalnych „bogów” innych narodów. Z powodu grzechu potrzebujemy jednak nowego serca. Zostało to jasno wyrażone już w ST w Jr 31:31-34 i spełnione przez Jezusa. Zbawienie dokonuje się z łaski przez wiarę, a nie przez przestrzeganie prawa. Jesteśmy posłuszni nie po to, aby zasłużyć na zbawienie, ale aby odpowiedzieć na miłość okazaną przez Boga (Jn 14:15). Prawo obnaża grzech i wskazuje na Jezusa oraz odzwierciedla charakter Boga.
Te koncepcje określają rolę sprawiedliwości w naszych relacjach z innymi, pokazując, że prawdziwa sprawiedliwość ma swoje korzenie w miłości, łasce oraz przemianie — i nie polega jedynie na przestrzeganiu zasad lub karaniu. Jeśli prawo Boże odzwierciedla Jego charakter miłości i sprawiedliwości, to życie musi polegać na ucieleśnianiu tej miłości w naszych relacjach z ludźmi, którzy żyją w około nas. Sprawiedliwość nie polega na sztywnym egzekwowaniu praw, ale na zapewnianiu równości i pomyślności dla wszystkich ludzi. Tak jak prawo ujawnia grzech, ale nie może zbawić, sprawiedliwość pokazuje złamanie, ale musi być połączona z łaską, aby przynieść uzdrowienie.
Na przykład w miejscach naszej pracy sprawiedliwość wzywa nas do orędowania za uczciwymi płacami, tworzenia inkluzywnego środowiska oraz moralnego przywództwa. Mimo, że być może brzmi to jak polityczny program, jednak w praktyce oznacza wspieranie osób dotkniętych systemowymi nierównościami — z powodu braku dostępu do edukacji, mieszkania czy opieki zdrowotnej. W relacjach osobistych polega to na rozwiązywaniu konfliktów z miłością, a nie przez osądzanie. Prawdziwa sprawiedliwość, wzorowana na miłości Bożej, nie polega tylko na identyfikowaniu tego, co jest złe, ale na aktywnym uczestnictwie w naprawianiu rzeczy.
Jak mogłoby wyglądać życie, gdybyśmy skupili się bardziej na zwróceniu uwagi na sposób w jaki traktujemy innych niż na unikanie łamania Dekalogu? Prawdziwe posłuszeństwo nie polega tylko na tym, czego nie robimy, ale polega na aktywnym ucieleśnianiu Bożej miłości. Przestrzeganie prawa Bożego oznacza dążenie do sprawiedliwości, okazywanie współczucia i pracę na rzecz dobra otaczających nas osób. Oznacza to wyjście poza unikanie grzechu, aby celowo tworzyć świat, w którym miłość, równość oraz włączanie definiują nasze wzajemne relacje.
Zbyt często łaska jest postrzegana jako słabość lub łagodność. Jednak łaska nie jest tylko częścią dążenia do sprawiedliwości — jest jej centralnym elementem. Łaska
3
2
jest demonstracją Bożej miłości i jest nierozerwalnie związana z Bożym prawem.
Według Pawła wzajemna miłość jest wypełnieniem prawa (Rz 13:8–10). Jest to niezwykła koncepcja: prawo nie jest wypełniane po prostu przez jego przestrzeganie lub zachowywanie, ale przez wzajemne relacje z innymi.
Prawo jest wyrazem miłości mającym na celu artykułowanie sposobu w jaki odnosimy się do siebie i jak troszczymy się o siebie nawzajem. Prawo według autorów biblijnych nigdy nie miało być podstawą sztywnych tradycji lub surowych zasad. Prawo miało na celu pomóc ludziom połączyć się z Bogiem i być lepszymi dla siebie nawzajem. Wypełnienie prawa oferuje głęboki wgląd w to, kim jest Bóg - istotą która buduje więzi, która ceni żywe relacje, nie tylko z Sobą, ale także pomiędzy ludźmi.
Warto pomyśleć, jak bardzo różniłaby się nasza interpretacja Biblii, gdybyśmy stale zadawali sobie pytanie: Czy interpretujemy księgi biblijne przez pryzmat miłości? Czy Biblia pomaga nam kochać bliźniego? Co by się zmieniło, gdybyśmy zapytali, wydając osąd lub promując jakieś idee, czy w ten sposób wypełniamy prawo? Czy dana zasada wiary, określone działanie lub stanowisko polityczne pomaga mi oraz mojemu kościołowi i mojemu społeczeństwu lepiej kochać bliźnich?
Jeśli nasza interpretacja Pisma Świętego prowadzi nas do wykluczania, obojętności lub wyrządzenia krzywdy, to musimy się zastanowić, czy rzeczywiście wypełniamy prawo w sposób zamierzony przez Boga.
Wierność nie jest mierzona tym, jak dobrze administrujemy struktury kościelne, ale tym, jak dobrze odzwierciedlamy miłość Boga poprzez akty miłosierdzia, sprawiedliwości i pojednania. Jakże inny byłby nasz kościół, gdybyśmy regularnie przeprowadzali audyt miłości: „Dlaczego nie kochamy naszych bliźnich? Dlaczego przestrzegamy Szabat? Dlaczego podtrzymujemy stosowanie pewnych zasad lub tradycji? W jaki sposób te rzeczy wypełniają prawo? W jaki sposób pomagają nam kochać innych?”
Autor naszego podręcznika przypomina nam, że przestrzeganie prawa obejmuje nie tylko unikanie grzechu, ale także aktywne czynienie dobra. Można przestrzegać Dziesięć Przykazań i każdą podstawową zasadę wiary, ale jeśli nie promujemy sprawiedliwości i miłosierdzia, nie wypełniamy prawa.
Przede wszystkim kochajmy ludzi. Nie tylko tych, którzy podzielają nasze przekonania lub praktyki, ale także tych którzy się z nami nie zgadzają. Jeśli nasze życie nie jest zdefiniowane przez dążenie do miłości, sprawiedliwości i wstawiennictwo na rzecz ludzi marginalizowanych, to nie jesteśmy naśladowcami Boga. Pięknie wyraziła to Ellen White: „Miłość do ludzi stanowi ziemski przejaw miłości do Boga”. Jezus powiedział: „Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali.” Czy naprawdę robimy wszystko, co można, aby okazać miłość ludowi Bożemu oraz światu? Czy też wycofujemy się we frustrację, gniew lub strach? W jaki sposób oceniamy innych — zwłaszcza tych, z których światopoglądem się nie zgadzamy. Czy nasza miłość odzwierciedla sposób, w jaki Bóg nas kocha? Co ważniejsze, czy żyjemy w sposób, który wypełnia prawo?
Kiedy mój kościół stawia na pierwszym miejscu konkretne akty służby — karmienie głodnych, troska o ludzi zmarginalizowanych oraz zaspokajanie rzeczywistych potrzeb — wtedy ucieleśnia on królestwo Boże, a nie jest jedynie miejscem w którym
4
2
odprawia się nabożeństwa. Ta przemiana następuje, gdy miłość i sprawiedliwość są nie tylko przedmiotem dyskusji, ale są przeżywane w sposób, który stawia czoła niesprawiedliwości i przynosi odnowę. Kościół, który stawia działanie ponad wygodę, misję ponad wyłączność i sprawiedliwość ponad tradycję, naturalnie przechodzi od bycia odizolowaną społecznością do prawdziwej misji, która polega na pokazywaniu panowania Boga na ziemi.
Gdyby nasze kościoły naprawdę przyjęły miłość i sprawiedliwość jako swój fundament, wtedy przywództwo byłoby inspirowane pragnieniem służenia, a nie posiadania racji. Byłoby mniej troski o osobiste uznanie, a więcej skupienia na zbiorowym rozkwicie. Wymaga to pokory — uznania, że królestwo Boże nie polega na pokazywaniu indywidualnego wpływu, ale na działaniu na rzecz pojednania i przywrócenia do pierwotnego stanu. Czy jesteśmy naprawdę otwarci na prowadzenie przez Ducha Bożego, nawet gdy kwestionuje on nasze założenia i wzywa do większej pokory, inkluzywności i służby?
DO PRZEMYŚLENIA
Mt 22:38 Jeśli to prawda, że Bóg pragnie, aby wszyscy Go kochali, a miłość jest największym przykazaniem, dlaczego niektórzy ludzie nie kochają Boga? Co mówi nam to o Bogu i Jego sprawczości? Bóg pragnie mieć autentyczną relacji miłości ze swoimi stworzeniami, co powoduje, że człowiek sale musi być obdarowywany wolną wolą. W swojej istocie miłość musi być dobrowolnie okazywana, dobrowolnie przyjmowana i dobrowolnie utrzymywana.
Wj 20:1-17 Prawo Boże nie składa się z abstrakcyjnych zasad – jest raczej wyrażeniem relacji. W jaki sposób relację przymierza można wyraźnie dostrzec w Dziesięciu Przykazaniach?
Rz 7:12 Jeśli „zakon jest święty i przykazanie jest święte i sprawiedliwe, i dobre”, dlaczego zakon jest ciągle potwierdzany, a nie unieważniony przez proces odkupienia?
Mt 5:18 Jezus podkreślił, że „dopóki nie przeminie niebo i ziemia, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z zakonu, aż wszystko to się stanie.”. Co więc się stanie, gdy „niebo i ziemia przeminą”?
Z czego wynika tak wyraźne rozróżnienie prawa i łaski jako diametralnie przeciwstawnych sobie elementów?
Dlaczego ważne jest, aby „podobać się” Bogu? Dlaczego jest istotne, że to, co podoba się Bogu, służy ostatecznemu dobru wszystkich Jego ludzi zarówno indywidualnie jak i zbiorowo?
Jr 31:31-34 Jeremiasz uczy, że Bóg da nam nowe serce. Jest to częścią ogólnej fabuły zarówno w ST jak i NT (Jn 3:1-21). W jaki sposób Bóg spełni tę obietnicę?
Rz 13:8 W jakim sensie miłość jest wypełnieniem prawa? Jakie są „ważniejsze rzeczy w zakonie” według Mt 23,23.24? Jak możemy być wzorem „sprawiedliwości, miłosierdzia i wierności” w społeczeństwie XXI wieku?
Jn 13:34-35 Jezus nakazuje swoim naśladowcom „miłować się wzajemnie”; tak jak „Ja was umiłowałem”. Jezus głosi również: „Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali”. W jaki sposób prowadzić chrześcijańskie życie zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo, w naszych czasach i
5
2
kulturze? Jak możemy być wzorem w okazywaniu dobra drugiej osobie równocześnie przedstawiając jej trynitarną koncepcję Boga (Mt 28:19)?
Przygotował Jan Pollok
