Komentarz do lekcji szkoły sobotniej pastora Janka Polloka

 

Bunt w doskonałym świecie

Felieton do Szkoły Sobotniej na 1 października 2022

Tematem naszych studiów w tym tygodniu było pytanie: W jaki sposób grzech i zło pojawiły się w doskonałym świecie?

Przyroda w swoim obecnym stanie przekazuje nam mieszane informacje na temat dobra i zła. Jak wytłumaczyć współistnienie dobra i zła w tym świecie? Według jednej z filozoficznych teorii zło istnieje po to, aby pomóc nam docenić dobro. Według innej teorii, zło jest zakłóceniem doskonałego planu. Wydaje się, że Jezus tak właśnie rozumiał ten problem w Mt 13,24-30.

“The kingdom of heaven may be compared to a man who sowed good seed in his field, ²⁵ but while his men were sleeping, his enemy came and sowed weeds among the wheat and went away. ²⁶ So when the plants came up and bore grain, then the weeds appeared also. ²⁷ And the servants of the master of the house came and said to him, ‘Master, did you not sow good seed in your field? How then does it have weeds?’ ²⁸ He said to them, ‘An enemy has done this.’ So the servants said to him, ‘Then do you want us to go and gather them?’ ²⁹ But he said, ‘No, lest in gathering the weeds you root up the wheat along with them. ³⁰ Let both grow together until the harvest, and at harvest time I will tell the reapers, “Gather the weeds first and bind them in bundles to be burned, but gather the wheat into my barn.”

Jakie jest źródło zła według Jezusa?

Dlaczego autorzy Starego Testamentu mówią tak mało na temat Wielkiego Przeciwnika? W Nowym Testamencie Szatan jest wszędzie obecny i jest nazywany po imieniu.

Biblijne imiona wielkiego przeciwnika.

Kiedy studiujemy wszystkie fragmenty Biblii na temat Wielkiego Przeciwnika, może nas niepokoić charakter dowodów na jego temat. Warto zwrócić uwagę na kolejność w jakiej pojawiają się one w Biblii. Popatrzmy na kluczowe tytuły:

Wąż

Kiedy wąż został po raz pierwszy przedstawiony w Biblii, autor w Rdz 3,1 napisał po prostu że „wąż był chytrzejszy niż wszystkie dzikie zwierzęta, które uczynił Pan Bóg.”. Możemy wyczuć w tym tekście, że wąż jest przeciwnikiem Boga, ale nie zostało to wyraźnie określone w tekście.

Warto pamiętać, że wroga postawa węża została w tym tekście nieco zawoalowana. Czytelnik dowiaduje się, że wąż był po prostu dzikim zwierzęciem, które stworzył Pan Bóg. Imię „Szatan”, które oznacza „przeciwnik” nie jest połączone z wężem aż dopiero w księdze Objawienia 12, gdzie jest wymieniona cała kolekcja imion przeciwnika: (ogromny) Smok, (starodawny) Wąż, Diabeł i Szatan (Ap 12,7-9).

Słowo „diabeł” bardzo ściśle łączy się z greckim słowem diabolos (chybić, nie trafić do celu) i dlatego nie pojawia się w hebrajskim tekście Starego Testamentu. Z kolei hebrajskie słowo „sattan” oznaczające „szatana” (przeciwnika) które pojawia się w tłumaczeniach na języki nowożytne jest po prostu transliteracją terminu hebrajskiego. W Starym Testamencie termin ten może odnosić się do dowolnego przeciwnika, zarówno ludzkiego jak i nadprzyrodzonego. Co ciekawe tylko w trzech kontekstach Starego Testamentu słowo to wyraźnie odnosi się do istoty nadprzyrodzonej która jest przeciwnikiem Boga: Job 1-2, 1Krn 21 i Za 3. Warto pamiętać, że wszystkie te fragmenty zostały napisane lub kanonizowane dopiero pod koniec Starego Testamentu.

Lucyfer

Ten tytuł pojawia się w księdze Izajasza 14 i w przekładach tekstu na języki nowożytne posiada łacińską etymologię – lucifer - „nosiciel światła” (Iz 14,12). Słowo to jest tłumaczone jako „Syn Jutrzenki” lub „Jutrzenka”. Termin ten został przyjęty jako imię Szatana. W tekście Izajasza odnosi się on do „króla Babilonu”. Język wykorzystany w tym fragmencie ma charakter wyraźnie mitologiczny i opisuje grzech Lucyfera, który polegał na arogancji i dumie.

Cherub

Fragment z księgi Ezechiela 28 jest w pewnym sensie uzupełnieniem idei przedstawionej w tekście Izajasza 14. Postać, która została opisana w tym fragmencie nosi tytuł „książę Tyru” (Ez 21,1) lub „król Tyru” (Ez 28,1) i reprezentuje piękną, aczkolwiek arogancką istotę, która pojawiła się w Edenie, była doskonała dopóki nie znaleziono w niej nieprawości i ostatecznie została wyrzucona (Ez 28,12-19).

Pytanie o pochodzenie zła jest bardzo intrygujące, a skłonność wielu chrześcijan do mieszania i dowolnego zestawiania różnych fragmentów oraz aspektów komplikuje zadanie prawidłowej interpretacji poszczególnych fragmentów. Bardzo rzadkie pojawianie się Szatana w Starym Testamencie jest bez wątpienia związane z niebezpieczeństwem jakie istniało w czasach Starego Testamentu, że politeistycznej kulturze Szatan będzie czczony jako inne bóstwo.

Na podstawie powyższych fragmentów (wziętych razem) można sformułować trzy główne idee dotyczące Szatana: wojna w niebie, grzech pychy i arogancji oraz pragnienie zła, które biorą na siebie boskie prerogatywy.

Jaki jest główny wkład każdego z poniższych fragmentów w zrozumienie pochodzenia i dominacji zła?

Rodzaju 3

Rdz 3 posiada fundamentalne znaczenie dla całej teologii biblijnej. Pierwsza konwersacja pomiędzy wężem i kobietą zawiera w sobie wszystkie elementy które pomagają zdefiniować koncepcję grzechu: obecność węża w środowisku w którym mieszkał człowiek, wolny wybór, kwestionowanie Bożego słowa, kryzys autorytetu.

Hiob 1-2

Ciekawy jest fakt, że w księdze Hioba, Szatan jest wspomniany tylko w dwóch pierwszych rozdziałach. Hiob nie jest świadomy konwersacji jaką prowadził Bóg z Szatanem. Prawdopodobnie nie jest również świadomy istnienia Szatana. W całej księdze dominuje przekonanie, że Bóg jest odpowiedzialny zarówno za dobro jak i za zło.

1 Kronik 21

Jest to fascynujący fragment, zawiera bowiem drugi opis cenzusu jaki został przeprowadzony na polecenie Dawida. Według pierwszego opisu, który znajduje się w 2 Samuela 24 Bóg jest odpowiedzialny za inicjatywę cenzusu, natomiast w 1Kronik 21 odpowiedzialność za cenzus spada na Szatana. Ciekawy jest również fakt, że 1Kronik jest jest ostatnią księgą w hebrajskim kanonie Starego Testamentu.

Zachariasz 3

W tym fragmencie znajduje się opis historii arcykapłana Jozuego, który stał przed aniołem Pana w brudnej szacie. Z rytualnego punktu widzenia taki stan eliminował arcykapłana ze sprawowania funkcji. Szatan oskarżał Jozuego. Anioł Pana wstawia się za arcykapłanem Jozue i wypowiada słowa potępienia pod adresem Szatana.

Izajasz 14

W tym fragmencie została opisana wyrocznia skierowana do króla Babilonu. Lucyfer jest typem Szatana. Zazwyczaj cytujemy ten fragment w czasie studiów nad pochodzeniem i charakterem Szatana.

Ezechiel 28

Jest to wyrocznia skierowana do króla Tyru, który również jest typem Szatana. Od czasów Tertuliana fragment ten w kręgach chrześcijańskich jest interpretowany jako opis charakteru Szatana.

Objawienie 12

Rozdział 12 posiada kluczowe znaczenie w zrozumieniu działalności Szatana. To właśnie w tym rozdziale następuje identyfikacja Szatana. Pojawiają się wszystkie jego imiona. Tutaj jest przedstawiona geneza kosmicznego konfliktu.

Bardzo ważne jest aby zauważyć, że opis wojny w niebie jest wyraźnie opisany tylko w księdze Objawienia 12 i pokazuje, że jego kulminacyjnym punktem był krzyż. (Ap 12,7-12) Ten fakt pozwala na skorelowanie nowotestamentowej kosmologii z tą która jest przedstawiona w księdze Hioba.

Po zmartwychwstaniu Szatan nie ma już dostępu do niebiańskiej rzeczywistości. Jest to bardzo ważny punkt w nowotestamentowej perspektywie.

W tej lekcji skupiliśmy uwagę na postaci wielkiego Bożego przeciwnika w walce dobra ze złem. W Starym Testamencie Szatan nie zajmował eksponowanego stanowiska. Pojawił się za to bardzo wyraźnie na scenie w Objawieniu 12 jako smok, wąż, diabeł, szatan. Autor księgi Objawienia pokazuje, że Szatan został ostatecznie pokonany przez Baranka.

DO PRZEMYŚLENIA

1Jn 4,7-8. Co ten fragment mówi o Bogu? Jeśli wszystko, co robi Bóg, jest wyrażeniem miłości, to w jaki sposób sześć różnych rodzajów gniewu opisanych w Biblii pasuje do idei wyrażania miłości?

1Jn 4,9-16. Czego dowiadujemy się z tego fragmentu na temat Bożej miłości? Jakie decyzje mogą pomóc uniknąć negatywnych konsekwencji naszych wyborów, które dokonaliśmy w przeszłości? Czy stworzenie Lucyfera czyni Boga ostatecznie odpowiedzialnym za pochodzenie i istnienie zła?

Ez 28,12-19. Czego możemy się nauczyć z tego fragmentu na temat tajemniczego pochodzenia grzechu?

Iz 14,12-14. Co ten fragment mówi nam o Bogu i Lucyferze?

Czego dowiadujemy się na temat kosmicznego konfliktu z księgi Objawienia 12? W walka, która rozpoczęła się wtedy jest kontynuowana we współczesnym świecie?

W Mt 5,43-48 Jezus mówił o bezwarunkowej miłości Boga do wszystkich ludzi jako wzorze dla naszych własnych postaw i zachowań. Przed jakimi wyzwaniami stają ludzie, którzy naprawdę chcą doświadczyć bezwarunkowej miłości?

Przygotował Jan Pollok