ŻONA KAINA

W czwartym rozdziale starotestamentowej Księgi Rodzaju czytamy o Kainie, synu Adama i Ewy, że „obcował (…) z żoną swoją,
a ta poczęła i urodziła Henocha”.
Niby normalne, ale problem w tym,
że do tego momentu nie ma w Biblii
żadnego sprawozdania o jakichkolwiek
kobietach poza Ewą.

wzmianka o żonie Kaina niemal na początku Biblii wydaje się pewnym proble-

mem. Kim była? Nie ma na ten temat żadnej informacji. Jedyny wniosek, jaki się nasuwa, to ten, że pierwsi potomkowie Adama i Ewy musieli poślubiać swoich braci i swoje siostry. Taka konkluzja narzuca jednak istotne pytanie, nie mniej problematyczne: czy Bóg, stwarzając ludzi, zaplanował na samym początku kazirodztwo jako sposób na wypełnienie Jego polecenia: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie się, i napełniajcie ziemię”?¹.

Co prawda do sprawozdania o Kainie nie ma o tym wzmianki, ale pojawia się ona nieco dalej, że po urodzeniu się Seta — kolejnego po Kainie i Ablu synu Adama i Ewy — „żył Adam osiemset lat i zrodził synów i córki”². To właśnie spośród tych córek Adama i Ewy ich synowie musieli wybrać sobie żony. Innego wyjścia nie ma — żona Kaina musiała być jego rodzoną siostrą. Praktyka małżeństw między bliskimi krewnymi w drugim pokoleniu ludzkości była, jak widać, koniecznością. W trzecim pokoleniu małżeństwa mogły być zawierane między kuzynami pierwszego stopnia, a w czwartym pokoleniu — między kuzynami drugiego stopnia.

Ale czy kazirodztwo nie było nim od początku? Nie bez znaczenia jest fakt, że Adam i Ewa zostali stworzeni jako doskonali. Czytamy, że po ich stworzeniu „spojrzał Bóg na wszystko, co uczynił, a było to bardzo dobre”³. Niebezpieczeństwo wrodzonych defektów wskutek bliskiego pokrewieństwa rodziców na tym etapie istnienia ludzkości nie istniało, nawet pomimo pojawienia się już grzechu.

Jeszcze wieki po potopie Abraham poślubił swoją przyrodnią siostrę Sarę⁴. W czasach, gdy Izraelici mieszkali w Egipcie, powszechną praktyką w egipskiej rodzinie królewskiej było zawieranie małżeństw między rodzeństwem. Na przykład w czasach Mojżesza, za panowania XVIII dynastii, Hatszepsut poślubiła swojego przyrodniego brata Tutmosisa II⁵. Pośród Izraelitów było podobnie, jako że Amram, ojciec Mojżesza, poślubił młodszą siostrę swojego ojca — Jochebed⁶. Takie małżeństwa były postrzegane w starożytnych kulturach zdecydowanie odmiennie niż obecnie.

Jednak gdy Bóg wyprowadził Izraelitów z Egiptu i odłączył ich od reszty narodów jako święty naród kapłański⁷, Izraelici otrzymali prawa zakazujące wszelkich form kazirodztwa⁸. W Egipcie praktyki te były powszechne, ale w swoim nowym kraju Izraelici mieli unikać takich pogańskich zwyczajów. W 18. rozdziale starotestamentowej Księgi Kapłańskiej pojawia się zakaz związków seksualnych z bliskimi krewnymi takimi jak: rodzice, przybrani rodzice, rodzeństwo, przyrodnie rodzeństwo, wnukowie, synowe, zięciowie, ciotki, wujowie, szwagrowie i szwagierki. Co niegdyś było dopuszczone z konieczności, zostało za Mojżesza zakazane. Jako naród święty Izraelici mieli przestrzegać wzniosłych standardów moralnego życia, które miały ich wyróżniać spośród okolicznych narodów. Te szczególne zakazy dotyczące sfery seksualnej należy postrzegać przez pryzmat warunków, jakie panowały na starożytnym Bliskim Wschodzie w tamtych czasach. Kulty rozmaitych bogiń płodności wśród rożnych narodów nakazywały „wydawanie swego ciała na rozmaite przyjemności zmysłowe w ramach religijnych obowiązków”⁹. W przeciwieństwie do tego Izraelici mieli się poświęcić Jahwe i odzwierciedlać Jego świętość wobec otaczających ich narodów. Izrael miał stać się „światłością pogan” dla ich zbawienia¹⁰.

Podsumowując, choć na początku historii ludzkości małżeństwa między bliskimi krewnymi były koniecznością, to jednak w czasach, gdy Izraelici stali się narodem, związki seksualne między bliskimi krewnymi zostały zakazane. Powodem tego zakazu był przede wszystkim szczególny status Izraelitów jako świętego ludu Bożego, ale także niebezpieczeństwo genetycznych wad, nasilające się wraz z pogłębianiem się skutków grzechu. Niebezpieczeństwo to nie istniało zaraz po stworzeniu pierwszych ludzi, jako że Bóg stworzył wszystko w doskonałym stanie. Obecnie ryzyko genetycznych powikłań jest bardzo wysokie, ale w pierwszych pokoleniach ludzkość nie była obarczona takim ryzykiem.

Oprac. A.S.

¹ Rdz 1,28. ² Rdz 5,4. ³ Rdz 1,31. ⁴ Zob. Rdz 20,12. ⁵ Przybliżone okresy panowania Tutmosisa II (Totmesa II) to 1482-1479 p.n.e. a Hatszepsut — 1479-1458 p.n.e.
⁶ Zob. Wj 6,20. ⁷ Zob. Wj 19,6; Kpł 19,2.
⁸ Zob. Kpł 18,7-17; 20,11-12.14.17.20-21; Pwt 23,1; 27,20.22-23. ⁹ A. Noordtzij, Leviticus, Bible Student’s Commentary, Grand Rapids 1982, s. 181. ¹⁰ Iz 49,6.

[Opracowano na podstawie: Michael G. Hasel, „Where did Cain Get his wife? Genesis 4:17” (w:) Interpreting Scripture. Biblie Questions and Answers, red. Gerhard Pfandal, Silver Spring (MD) 2010, s. 135-137].

Znaki Czasu listopad 2014r. www.sklep.znakiczasu.pl